Wprowadzenie

Nowe rekomendacje, opracowane przez międzynarodową grupę ekspertów pod przewodnictwem Aleca Vahaniana i Ottavio Alfieriego, zostały opublikowane w ubiegłym roku równolegle w European Heart Journal oraz Journal of Cardio-Thoracic Surgery [1]. Szczególnie warto podkreślić to, że po raz pierwszy dokument ten sygnowany jest wspólnie przez Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne (European Society of Cardiology, ESC) i Europejskie Towarzystwo Kardio-Torakochirurgów (European Association for Cardio-Thoracic Surgery, EACTS).

Już we wstępie podkreślono potrzebę organizowania zintegrowanej opieki nad chorym zespołu specjalistów, tzw. heart team. Na XVI Międzynarodowym Kongresie PTK wprowadzono polski odpowiednik tego terminu – kardioGRUPA. Jej minimalny pożądany skład to kardiolog, kardiochirurg, specjalista obrazowania i anestezjolog. Takie postępowanie jest szczególnie wskazane w leczeniu chorych wysokiego ryzyka. Inną podgrupą, która powinna skorzystać z działalności kardioGRUPY, są chorzy bez objawów, u których ocena możliwości skutecznego wykonania zabiegu naprawczego odgrywa kluczową rolę (autorzy podkreślili też ponownie wyższość takiego postępowania nad wszczepieniem protezy zastawkowej). Do tej ostatniej podgrupy zaliczone powinny zostać również osoby negujące objawy obecnie, lecz w przeszłości leczone z powodu niewydolności serca.

Inną przyczyną konieczności uaktualnienia wytycznych z 2007 r. – oprócz ewolucji filozofii podejścia do podejmowania decyzji – było pojawienie się nowych danych dotyczących m.in. stratyfikacji ryzyka, postępy w obrazowaniu, przede wszystkim w echokardiografii, oraz rozwój nowych opcji przezskórnego leczenia stenozy zastawki aortalnej (aortic stenosis, AS) i niedomykalności zastawki mitralnej (mitral regurgitation, MR). Autorzy korzystają z ogólnie przyjętego podziału na klasy zaleceń (I – postępowanie wskazane, IIa – postępowanie, które należy rozważyć, IIb – postępowanie, które można wziąć pod uwagę, III – postępowanie przeciwwskazane) i poziomy wiarygodności (A – dane z licznych randomizowanych badań klinicznych lub metaanaliz, B – dane z pojedynczego randomizowanego badania klinicznego lub dużych badań nierandomizowanych, C – zgodna opinia ekspertów lub dane z badań małych, retrospektywnych czy rejestrów).

Postępy w metodach obrazowania

Śródoperacyjna echokardiografia przezprzełykowa

W nowych wytycznych podkreślono rolę śródoperacyjnej echokardiografii przezprzełykowej (intra-operative transoesophageal echocardiography, IOTOE) uznawanej obecnie za niezbędną dla oceny zabiegów naprawczych zastawek serca. Służyć powinna ona nie ...