Wprowadzenie

Zawał prawej komory (ZPK), mimo blisko kilkudziesięciu lat badań patologów i klinicystów, nadal jest trudnym problemem w codziennej praktyce klinicznej. Choć klasyczna triada objawów w przebiegu ZPK: hipotonia, wzrost ciśnienia w naczyniach żylnych (widoczny jako poszerzenie żył szyjnych) przy braku cech zastoju w krążeniu małym została opisana w 1930 r. przez Saundersa [1,2], to nadal w XXI wieku nasza umiejętność jego rozpoznawania i skutecznego leczenia pozostawia wiele do życzenia.

Prawa komora

Badanie i opisywanie prawej komory (PK) wiąże się z trudnym wyzwaniem, a to za sprawą jej położenia i geometrii, współzależności od lewej komory (LK) oraz wrażliwości na zmiany ciśnienia w krążeniu płucnym [3]. Prawa komora leży bezpośrednio za mostkiem, na przekroju w osi długiej jest trójkątna, w poprzecznym zaś opisywana jest jako półksiężycowata jama otulająca lewą komorę. Jej kształt dodatkowo determinuje przegroda międzykomorowa, u osób zdrowych zawsze wklęsła od strony LK zarówno w skurczu, jak i rozkurczu [4]. Współzależność obu komór należy rozumieć jako oddziaływanie jednej komory na drugą (zmiana wielkości, kształtu i podatności lewej wpływa na kształt, wielkość i podatność prawej i odwrotnie) przez bezpośrednie mechaniczne interakcje.

W sercu zdrowego człowieka mięśniówka ściany PK jest cienka i wynosi średnio 3-5 mm (nie wliczając do pomiaru beleczek mięśniowych) [3]. Składa się z licznych warstw tworzących trójwymiarową sieć miocytów zanurzoną w macierzy zbudowanej z tkanki łącznej [3,5].

Dominująca prawa tętnica wieńcowa (PTW), spotykana u 80% osób, odpowiada za unaczynienie większości PK [4]. Jej boczna ściana unaczyniona jest przez gałęzie marginalne odchodzące bezpośrednio od PTW, ściana tylna i część dolno-przegrodowa przez gałąź tylną zstępującą. Gałęzie odchodzące od gałęzi międzykomorowej przedniej unaczyniają ścianę przednią oraz część przednio-przegrodową [4].

Układ krążenia, składający się z zamkniętego systemu serca i naczyń, wymusza stały przepływ krwi. Objętość pompowanej przez LK krwi w danej jednostce czasu powinna być równa tej pompowanej przez prawą komorę. Prawa komora charakteryzuje się zatem tą samą objętością wyrzutową co LK przy jednoczesnym około 25% mniejszym nakładzie energii wydatkowanym na skurcz komory [3].

Epidemiologia i patofizjologia

Zawał prawej komory jako jedyny objaw ostrego zespołu wieńcowego (OZW) jest niezmiernie rzadką sytuacją kliniczną [6], a częstość występowania ZPK w badaniach autopsyjnych oceniono na około 3% [7,8], w przeciwieństwie do współwystępowania ZPK z za...