Wprowadzenie

Wczesna zakrzepica w stencie jest obecnie rzadkim, ale poważnym powikłaniem ograniczającym skuteczność angioplastyki wieńcowej. Polega na ostrym zamknięciu światła tętnicy wieńcowej przez zakrzep powstający w uprzednio implantowanym stencie. Wyróżniono wiele jej przyczyn, spośród których dla zakrzepicy ostrej najistotniejsze znaczenie mają aspekty proceduralne związane z samym zabiegiem angioplastyki, a dla podostrej – problemy terapii przeciwpłytkowej. W pracy przedstawiono współczesne poglądy dotyczące definicji, podziału, genezy, patofizjologii oraz następstw klinicznych wczesnej zakrzepicy w stencie. Omówiono również aspekty właściwej strategii zapobiegania i terapii chorych z ostrą zakrzepicą w stencie.

Zarys problemu

Wprowadzenie stentów bezsprzecznie zrewolucjonizowało kardiologię interwencyjną. Początkowo stosowane były one jako metoda leczenia powikłań angioplastyki balonowej, obecnie ich implantacja jest zalecanym i rutynowym postępowaniem [1]. Jednym z czynników ograniczających skuteczność angioplastyki z implantacją stentu jest zakrzepica w stencie (stent thrombosis). Polega ona na ostrym zamknięciu światła naczynia przez zakrzep powstający w stencie uprzednio implantowanym w tętnicy wieńcowej. Jest to obecnie powikłanie rzadkie, ale niezwykle poważne w skutkach, ponieważ wiąże się z ryzykiem rozległego zawału serca i zgonu. Istotne znaczenie zakrzepicy w stencie podkreśla fakt umieszczenia tego powikłania w wytycznych dotyczących uniwersalnej definicji zawału serca – zakrzepica w stencie została wyróżniona jako typ 4b zawału serca [2]. Typowy przypadek wczesnej zakrzepicy w stencie przedstawiono na rycinie.

Definicja i podział

Definicję zakrzepicy w stencie ujednolicono w wydanym 2008 roku stanowisku Academic Research Consortium (ARC) [3], złożonego z grupy lekarzy, przedstawicieli amerykańskiej Agencji ds. Żywności i Leków (FDA) i firm produkujących stenty, definiującym punkty końcowe w badaniach stentów wieńcowych (tabela).

Zakrzepicę w stencie sklasyfikowano jako:

• ostrą, do której dochodzi w ciągu 24 godzin po implantacji stentu,
• podostrą, do rozwoju której dochodzi powyżej 24 godzin, ale nie później niż 30 dni po implantacji stentu,
• oba powyższe terminy można zastąpić terminem tzw. wczesnej zakrzepicy, która występuje w okresie od 0 do 30 dni po implantacji stentu,
• późną, czyli powyżej 30 dni do roku po implantacji stentu (w tym pojęciu mieści się zarówno pierwotna, jak i wtórna późna zakrzepica w stencie, przy czym wtórna oznacza zakrzepicę po ponownej rewaskularyzacji na zmianie poddanej uprzednio interwencji [target lesion revascularisation, TLR]),
• bardzo późna – powyżej roku po implantacji stentu.