Wprowadzenie

Dzięki stale unowocześnianym technikom oferowanym przez medycynę nuklearną badania z zastosowaniem izotopów promieniotwórczych stanowią cenne narzędzie diagnostyczne dla kardiologa. W zdecydowanej większości diagnostyka układu sercowo-naczyniowego za pomocą technik kardiologii nuklearnej skupia się na wykrywaniu oraz określeniu zaburzeń perfuzji. Należy też pamiętać o badaniach oceniających żywotność mięśnia sercowego, umożliwiających określenie kardiotoksyczności leków stosowanych np. w leczeniu onkologicznym czy też coraz szerzej stosowanych wskazaniach w ocenie niewydolności serca (ocena synchronii skurczu i rozkurczu ścian przed ewentualną terapią resynchronizującą), a także diagnostyce infekcyjnego zapalenia wsierdzia czy też niestabilnej płytki miażdżycowej. Co prawda u większości pacjentów z wadami wrodzonymi serca oraz wadami zastawkowymi do diagnostyki stosowana jest przede wszystkim echokardiografia oraz rezonans magnetyczny (MR), to jednak w pewnych aspektach diagnozowania tych chorób techniki medycyny nuklearnej odgrywają rolę uzupełniającą.

W diagnostyce kardiologicznej stosowane są obecnie dwa rodzaje izotopów wykorzystujących odpowiednio dwa rodzaje sprzętu diagnostycznego.¹ Do pierwszej grupy zaliczamy izotopy emitujące kwanty gamma, w których do akwizycji badania są stosowane klasyczne gamma-kamery wykorzystujące zarówno kryształy scyntylacyjne, jak i detektory półprzewodnikowe. Ze względu na metodę wykrywania emisji kwantów gamma za pomocą stosowanych od lat 60. XX wieku kryształów scyntylacyjnych badanie to przyjęto nazywać scyntygrafią. Początkowo uzyskiwane tą techniką obrazy były gorsze jakościowo, jednak wraz z rozwojem komputerów oraz opracowania technologii tomografii emisji pojedynczego fotonu (single photon emission computed tomography, SPECT) metoda ta zaoferowała dobrą rozdzielczość obrazowania i jest badaniem zalecanym zarówno przez europejskie, jak i amerykańskie towarzystwa kardiologiczne do oceny funkcji i perfuzji mięśnia sercowego w wielu sytuacjach klinicznych. Drugim rodzajem izotopów są pierwiastki emitujące promieniowanie β⁺, czyli tak zwane pozytony. Pozytony – elektrony o dodatnim ładunku – cechuje czas życia liczony w tysięcznych milisekund, podczas którego dochodzi do zderzenia pozytonu z elektronem. W wyniku następującej po tym anihilacji dochodzi do wypromieniowania dwóch kwantów promieniowania gamma w dwóch przeciwległych (180°) kierunkach o tej samej energii wynoszącej 511 keV. Do ich wykrycia stosowane są urządzenia zwane skanerami pozytonowej tomografii emisyjnej (PET) łączone obecnie z klasycznymi aparatami tomograficznymi (skanery PET/CT). Skanery PET cechuje wyższa rozdzielczość (4-5 mm) w porównaniu do skanera SPECT (6-8 mm) i obecnie są one stosowane w kardiologii głównie do oceny regionalnej i globalnej perfuzji mięśnia sercowego, funkcji lewej i prawej komory serca oraz oceny żywotności mięśnia sercowego. Technika PET w porównaniu do SPECT oferuje ponadto możliwość bezwzględnej oceny wielkości przepływu krwi w naczyniach wieńcowych (w ml/min/g mięśnia).^1,2