Wprowadzenie

Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) i niewydolność serca (NS) to jednostki chorobowe, które przyczyniają się w istotny sposób do wzrostu chorobowości i śmiertelności we współczesnym społeczeństwie. Badania epidemiologiczne wskazują, że schorzenia sercowo-naczyniowe są częstszą przyczyną zgonów chorych na POChP niż niewydolność oddechowa.^1-6 Według Camilliego i wsp. w 42% przypadków zgon w przebiegu POChP wywołany był incydentami sercowo-naczyniowymi, a tylko w 26% zmianami w układzie oddechowym i w 9% procesami nowotworowymi.¹ Huiart i wsp. w swojej analizie zaobserwowali dwukrotne zwiększenie liczby schorzeń sercowo-naczyniowych w przebiegu POChP w porównaniu do osób w tym samym wieku bez POChP, NS zaś była najczęstszą przyczyną hospitalizacji.² W największym badaniu, obejmującym prawie 46 000 chorych na POChP, ryzyko hospitalizacji z przyczyn sercowo-naczyniowych było ponad dwukrotnie większe niż u osób bez tego schorzenia.³ Śmiertelność wywołana NS w przebiegu POChP była aż 3,75 razy większa niż w populacji ogólnej.

Do niedawna jeszcze uważano, że najczęstszym kardiologicznym powikłaniem POChP jest przeciążenie i niewydolność prawej komory serca, co w ostateczności doprowadza do rozwoju serca płucnego z całkowitą niewydolnością oddechową i sinicą centralną, przy niewielkich objawach rozedmy płuc. Tacy pacjenci otrzymali przydomek „blue bloaters“. Na drugim krańcu znaleźli się chorzy na POChP z dużą rozedmą, z niską masą ciała, u których dominującymi objawami są kaszel i duszność – tzw. „pink puffers“. Wyniki badań epidemiologicznych wskazują, że główną przyczyną zgonów u tychże właśnie pacjentów nie są ani nowotwory, ani niewydolność oddechowa, ale powikłania sercowo-naczyniowe, głównie pod postacią niewydolności lewokomorowej.^4-6

Uważa się, że POChP występuje u 20-30% chorych z NS, a w około 20% przypadków stabilnej POChP stwierdza się NS.^4-6 Częstość współistnienia POChP z NS wzrasta do 75 roku życia, a następnie maleje, co może się wiązać z większą śmiertelnością wśród tych chorych.^7,8 Widoczne jest zróżnicowanie częstości rozpoznań POChP w zależności od wartości frakcji wyrzutowej lewej komory (EF). W badaniach uwzględniających chorych z NS z zachowaną czynnością skurczową częstość współistniejących zmian obturacyjnych była większa i wynosiła około 40%, natomiast biorąc pod uwagę chorych ze skurczową NS rozpoznawanie POChP było rzadsze – w zależności od badania odpowiednio: 7% w SOLVD, 9% w ELITE, 13% w Val-HeFT.⁹ Wytłumaczeniem takiej sytuacji może być fakt, że w przypadku niskiej EF w większości przypadków lekarz nie podejmował już dalszej diagnostyki zgłaszanych przez pacjentów dolegliwości, poprzestając na wyniku badania echokardiograficznego.