Ludzki materiał genetyczny może być opatentowany – orzekł Federalny Sąd Australii. Oznacza to wyhamowanie badań nad nowymi metodami leczenia chorób dziedzicznych – grzmią przeciwnicy patentowania sekwencji DNA.

Batalia sądowa o gen BRCA1 (powiązany z rakiem jajnika i rakiem piersi) trwa w Australii już cztery lata. Po raz pierwszy sekwencję wyodrębniły dwie powiązane ze sobą amerykańskie firmy (Myriad Genetics oraz Genetic Technologies). I to właśnie one walczą o utrzymanie patentu na antypodach. Przeciwko takim rozwiązaniom występuje m.in. prestiżowa kancelaria adwokacka, która w imieniu chorej na raka piersi klientki zaskarżyła wydany w lutym ubiegłego roku korzystny dla amerykańskich korporacji wyrok. Apelacja została oddalona. Federalny Sąd Australii podtrzymał wcześniejszy wyrok. Wywołało to falę krytyki.

– Patentowanie ludzkich genów ogranicza rozwój nowych metod leczenia i poszukiwania leków dających nadzieję pacjentom z chorobami o podłożu genetycznym. To zdławienie innowacyjności w medycynie – powiedziała dziennikarzom Rebecca Gilsenan, adwokat strony skarżącej wcześniejszy wyrok. – To tak jakby opatentować tlen – dodaje prof. Luigi Palombi, prawnik z Uniwersytetu Monash. – Czy można traktować wyizolowany materiał genetyczny jako wynalazek? W ten sposób oddajemy firmom pełną kontrolę nad wszystkimi badaniami prowadzonymi nad spornym genem.

To jednak nie koniec batalii. Rebecca Gilsenan zapowiedziała złożenie apelacji do Sądu Najwyższego oraz rozpoczęcie akcji lobbingowej w rządzie na rzecz zmiany prawa. Z drugiej strony, firmy domagające się utrzymania patentu zapowiedziały, że nie będą dochodzić roszczeń do momentu uprawomocnienia się wyroku. Oznacza to, że kobiety, które zdecydują się na badania genetyczne, będą mogły sprawdzić, czy w ich DNA znajdują się mutacje odpowiedzialne za raka piersi i jajnika, nie płacąc korporacyjnej daniny. Ponadto naukowcy na razie mogą bez ograniczeń prowadzić badania nad wspomnianymi sekwencjami DNA.

Co ciekawe, w ubiegłym roku amerykański Sąd Najwyższy opowiedział się po stronie interesu publicznego, odrzucając racje korporacji. Sędziowie jednogłośnie orzekli, że ludzkie geny nie mogą być przedmiotem patentu. Przyznali, że rzeczywiście pracownicy korporacji odkryli ważny dla nauki gen, ale wyizolowanie go nie jest aktem wynalezienia.