Nowości położnictwo
Znaczenie pozycji ciała podczas porodu fizjologicznego
Lek. med. Elżbieta Świeściak
Dotychczasowe doświadczenia położnicze wskazują, że przyjmowanie dowolnych pozycji ciała przez matkę podczas porodu pochwowego wspomaga jego mechanizm. Genezą cytowanej pracy jest obserwacja pochodząca z jednego ze szpitali niemieckich, w którym w ciągu ostatnich 10 lat odnotowano mniej powikłań przebiegu porodów miednicowych drogą pochwową u matek zachęcanych do przyjmowania dowolnej pozycji ciała w porodzie. Spostrzeżenie to stało się podstawą do zbadania, czy pozycja ciała inna niż leżąca na wznak powoduje zmiany wymiarów miednicy kobiecej. W tym celu u ciężarnych między 35,2 a 39,2 tygodniem preferujących poród pochwowy w położeniu miednicowym i nieciężarnych ochotniczek oceniono wymiary przednio-tylne i poprzeczne miednic obrazowanych metodą rezonansu magnetycznego w pozycji na wznak i w siadzie klęcznym.
Zarówno u kobiet ciężarnych, jak i nieciężarnych stwierdzono, że wymiary przednio-tylne wchodu miednicy (sprzężna położnicza, anatomiczna i przekątna) zmniejszają się po zmianie pozycji ciała badanych z leżącej na wznak na siad klęczny, natomiast wymiary przednio-tylne płaszczyzn środkowej i wychodu miednicy nieznacznie wzrastają. Zmiany długości sprzężnych położniczych i przekątnych w siadzie klęcznym są znacząco większe u ciężarnych niż u nieciężarnych.
U kobiet z obu grup wymiary poprzeczne miednicy (wymiar międzykolcowy i międzyguzowy) zwiększają się po zmianie pozycji ciała na siad klęczny. Nasilenie zmian tych wymiarów jest podobne u ciężarnych i nieciężarnych kobiet, ale ich zakres jest bardzo mały (zmiana o 7-15 proc. w stosunku do wymiarów wyjściowych). Zwiększenie wymiaru poprzecznego miednicy w siadzie klęcznym dokonuje się dzięki spłaszczeniu kości krzyżowej, co ułatwia rotację barków płodu w kanale miednicy. Wyniki pelwimetrii wskazują, że zmiany wymiarów miednicy zależą od maksymalnego zgięcia kończyn matki w stawach biodrowych bez ich odwiedzenia. Zmiana ta może również wyjaśniać mechanizm manewru McRoberts korzystnego w dystocji barkowej.
Mała liczebność uczestniczek nie pozwala jednoznacznie określić wpływu masy ciała, wzrostu i rasy rodzącej na obserwowane zmiany wymiarów miednicy oraz nie można wykluczyć, że podczas porodu w pozycji leżącej na wznak samo silne zgięcie kolan w kierunku brzucha matki powoduje identyczne zmiany wymiarów miednicy jak silne zgięcie bioder w siadzie klęcznym.
Autorzy pracy nie zalecają rutynowego wykonywania pelwimetrii u ciężarnych w celu oszacowania powodzenia pochwowej drogi porodu w położeniu miednicowym płodu, jednak są zdania, że udokumentowane zmiany wymiarów miednicy w siadzie klęcznym upoważniają do rekomendowania tej pozycji w porodzie pochwowym, zarówno miednicowym, jak i główkowym, oraz przyszłej oceny uzyskanych wyników położniczych i neonatologicznych.