A.K.: W dokumencie zapewniamy, że pomimo ograniczenia terapii służącej podtrzymywaniu czynności narządów przez cały czas prowadzone będzie postępowanie paliatywne. Wpisujemy także rozmowy, które przeprowadziliśmy z bliskimi, „dla określenia najlepszych interesów pacjenta w obecnym stanie” – jak zapisano w protokole. Proponujemy omówienie następujących problemów: ewentualne wyrażone w przeszłości oświadczenia woli pacjenta co do kontynuowania procedur podtrzymujących życie w sytuacji porównywalnej do obecnej; ewentualne wyrażone wcześniej życzenia pacjenta co do postępowania w sytuacji zagrożenia lub schyłku życia, które byłyby znane rodzinie pacjenta lub innym najbliższym mu osobom; uznawane przez pacjenta przekonania światopoglądowe, w tym moralne i etyczne; aktualny stan świadomości pacjenta i rokowanie co do przeżycia, poprawy klinicznej, wyleczenia i rehabilitacji po opuszczeniu oddziału intensywnej terapii; stosowane aktualnie metody leczenia, w tym ich skuteczność i inwazyjność, i na koniec plan dalszego postępowania z pacjentem.

Chociaż trzymając się regulacji prawnych, nie musimy rozmawiać z najbliższymi, bo jak już wspomniałem, przedstawicielem nieprzytomnego chorego jest sąd, to takie postępowanie byłoby niehumanitarne. Nie dopuszczamy możliwości, żeby nie rozmawiać z rodziną i nie przejść z nią trudnego momentu odchodzenia kogoś bliskiego. W praktyce zwracamy się do sądu w sytuacji, jeśli rodzina umierającej osoby nie zgadza się na zaprzestanie daremnej terapii, mimo że lekarze są przekonani o słuszności takiego postępowania. Co jest o tyle trudne, że przebieg choroby często jest gwałtowny, decyzje należy podejmować szybko, a sąd działa relatywnie wolno.

MT: Na ile wiążące są wytyczne i protokół postępowania?

A.K.: W wielu krajach wytyczne i protokół postępowania są wdrożone do systemu opieki medycznej. Na polskim gruncie jest to tylko propozycja uporządkowania sytuacji i ułatwienia pracy personelowi OIT. Chcemy, żeby lekarze przestali ukrywać decyzje o ograniczeniu daremnej terapii. Mogą z zaproponowanych przez naszą komisję rozwiązań skorzystać, ale nie muszą. W Polsce od lat lekarze opieki paliatywnej i intensywnej terapii apelują, żeby usystematyzować i skodyfikować procedurę zaprzestawania daremnej terapii. Wcześniej ten temat podejmowali pediatrzy razem ze specjalistami medycyny paliatywnej. Mamy nadzieję, że uda się wypracować postępowanie, które byłoby oficjalną procedurą medyczną.