Dr n. med. Bartosz Urbański

Czy kiedykolwiek zastanawialiście się, kto powinien płacić za dyżur w trakcie stażu kierunkowego. Oczywiste jest, że dyżury te powinny odbywać się tam, gdzie realizuje się staż kierunkowy, a nie w macierzystym szpitalu. Bardzo często młodzi lekarze pracują wtedy u siebie z powodu braku odpowiednich umów i rozwiązań finansowych pomiędzy jednostkami szkolącymi. Ten wątek poruszono na konwencie prezesów OIL w sierpniu tego roku, a stanowisko złożono na ręce ministra zdrowia. Czekamy na odpowiedź.

W lipcu zeszłego roku otrzymaliśmy odpowiedź Departamentu Nauki i Szkolnictwa Wyższego MZ na pytanie związane z przymusowym oddelegowaniem lekarzy rezydentów do pełnienia dyżurów medycznych na szpitalnym oddziale ratunkowym. Zgodnie z opinią MZ dyżury medyczne na SOR, o ile nie są uwzględnione w programie specjalizacji, mogą być realizowane jedynie za zgodą zainteresowanego lekarza, z zachowaniem obowiązujących norm pracy, pod warunkiem że nie utrudnia to realizacji programu specjalizacji. Dodatkowo należy pamiętać, że rezydentura jest szczególnym rodzajem umowy o pracę, gdzie płatnikiem jest Skarb Państwa. Każde opóźnienie w realizacji programu skutkuje przedłużeniem czasu szkolenia, co obniża efektywność wykorzystania miejsc szkoleniowych. Jednostka szkoląca, aby uzyskać refundację kosztów zatrudnienia rezydentów, zgodnie z § 1 ust. 1 umowy zawieranej z MZ musi prowadzić specjalizację zgodnie z programem i planem jej odbywania. Dlatego oddelegowanie lekarza do pracy na innym oddziale, niż przewiduje to program specjalizacji, jest niezgodne z tą umową, co na podstawie ww. umowy (§ 2 ust. 5) wiąże się z koniecznością zwrotu środków finansowych przekazanych na szkolenie rezydenta.

Jeśli zwrócimy uwagę na ważny problem wynagradzania za dyżur medyczny, to zgodnie z § 15 ust. 2 pkt 1 i ust. 3 rozporządzenia ministra zdrowia z 20 października 2005 roku w sprawie specjalizacji lekarzy i lekarzy dentystów pełniącemu dyżur medyczny w ramach realizacji programu danej specjalizacji przysługuje wynagrodzenie na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej. Obowiązek wypłaty wynagrodzenia za dyżury medyczne (niezależnie od tego, czy są one samodzielne, czy towarzyszące) spoczywa na jednostce, do której lekarz został oddelegowany w celu odbycia specjalizacji lub danego stażu specjalizacyjnego i która jest zobowiązana zapewnić mu realizację wymaganych elementów programu specjalizacji, w tym m.in. dyżurów medycznych, zgodnie z art. 19f ust. 2 pkt 2 i 9 ww. ustawy. Decyzja o wyborze formy umowy należy do kierownika jednostki organizacyjnej. Umowa cywilnoprawna musi być tak sformułowana, aby obie strony dobrowolnie chciały ją podpisać. Przypominam też, że powyższy przepis wprowadzono do rozporządzenia razem z nowelizacją z 18 października 2010 roku, zatem dotyczy wyłącznie lekarzy kwalifikowanych do odbycia specjalizacji w terminie późniejszym. Nowym elementem wprowadzonym podczas tej samej nowelizacji (obejmuje lekarzy kwalifikowanych do odbywania szkolenia specjalizacyjnego po dniu 1 lipca 2011 roku) jest wprowadzenie terminu „umowy o pełnienie dyżuru”. Zgodnie z tymi zapisami lekarz pracuje na dyżurach w oparciu o odrębną umowę cywilnoprawną lub część umowy o pracę, ale z wyraźnie wyodrębnionymi postanowieniami umownymi dotyczącymi dyżurów.

Często otrzymuję pytania od rezydentów, kto decyduje o dopuszczeniu specjalizanta do pełnienia dyżurów. Pytanie to skierowaliśmy do MZ w formie apelu XXIII Ogólnopolskiej Konferencji Młodych Lekarzy (czerwiec 2014 roku). Zgodnie z §15 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia ministra zdrowia z 2 stycznia 2013 roku w sprawie specjalizacji lekarzy i lekarzy dentystów o dopuszczeniu lekarza do samodzielnego pełnienia dyżuru decyduje wyłącznie kierownik specjalizacji! Do czasu pełnienia dyżurów samodzielnych lekarz w trakcie szkolenia specjalizacyjnego pełni dyżury towarzyszące, pod nadzorem kierownika specjalizacji lub innego wyznaczonego lekarza. Nie każdy wie, że zapewnienie możliwości pełnienia dyżurów medycznych jest jednym z podstawowych obowiązków jednostki uprawnionej do prowadzenia szkolenia specjalizacyjnego. Wszelkie uchybienia w tym aspekcie należy zgłaszać do dyrektora CMKP, który może ograniczyć takiej jednostce nadane uprawnienia aż do skreślenia z listy jednostek akredytowanych włącznie.