Zespół naukowców z Uniwersytetu Kalifornia w Los Angeles przebadał losowo dobraną grupę 1201 matek i ich dzieci zamieszkujących Los Angeles. W 2003 roku zebrano szczegółowe wywiady dotyczące spożywania posiłków typu fast food i innych nawyków dietetycznych, stylu życia oraz przebiegu ciąży. Dane zbierano tuż po porodzie. Natomiast w 2006-2007 roku, stosując pytania z kwestionariuszy ISAAC (International Study of Asthma and Allergy in Childhood), oceniano częstość występowania objawów astmy i alergii oraz innych objawów ze strony układu oddechowego u dzieci trzy i pół roku po urodzeniu.

Analiza statystyczna wykazała, że spożywanie przez matki w okresie ciąży posiłków typu fast food po uwzględnieniu potencjalnych czynników zakłócających zwiększa ryzyko występowania u ich dzieci w okresie wczesnodziecięcym objawów astmy. Nasilenie objawów jest zaś zależne od wielkości ekspozycji. I tak w porównaniu z dziećmi matek, które nie spożywały takiej żywności, fast food raz w miesiącu nie zwiększał ryzyka objawów astmy u ich dzieci (RR 0,99; 95-proc. CI 0,36-2,75), ale już raz w tygodniu i trzy-cztery razy w tygodniu wykazywało tendencję do wzrostu ryzyka (odpowiednio RR 1,26 [95-proc. CI 0,47-3,34] i 2,17 [95-proc. CI 0,77-6,12]), natomiast codzienne spożywanie takiej żywności zwiększało to ryzyko średnio czteroipółkrotnie (RR 4,46; 95-proc. CI 1,36-14,6) (p = 0,0025). Zaobserwowano również tendencję do wzrostu ryzyka występowania objawów nieżytu nosa związanego z ekspozycją na fast food w okresie prenatalnym.

Naukowcy podsumowują, że badania pokazują istotny wpływ diety matek bogatej w produkty typu fast food w okresie prenatalnym na występowanie objawów astmy u małych dzieci.

Komentarz

Astma oskrzelowa należy do grupy chorób cywilizacyjnych. Jej częstość występowania gwałtownie wzrosła w okresie ostatnich 30 lat, szczególnie w krajach wysoko rozwiniętych gospodarczo. Istotny wzrost częstości występowania astmy obserwowano również w Polsce. Wyniki ogólnopolskiego badania epidemiologicznego ECAP pokazują, że na tę chorobę cierpi nawet 4 mln Polaków. W Polsce astma oskrzelowa jest najczęstszą chorobą przewlekłą u dzieci i młodych dorosłych.

Choroba ma niewątpliwie uwarunkowania genetyczne. Wykazano już związek ponad 100 genów z występowaniem astmy. Jednak geny nie mogą być przyczyną tak gwałtownego i powszechnego wzrostu jej występowania. Zmiany w genomie zachodzą bowiem powoli i potrzeba wielu pokoleń, by zaobserwować ich wpływ na dużych populacjach. Dlatego poszukuje się czynników wyzwalających tę chorobę u osób podatnych genetycznie. Wśród takich czynników wymienia się urbanizację i związane z nią zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego, zmiany stylu życia, nawyki żywieniowe, wzrost higieny oraz stosowanie antybiotyków i niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Poza obecnością tych czynników istotny jest również czas i siła ekspozycji. Okazuje się, że już w okresie prenatalnym układ immunologiczny dziecka podlega wpływom środowiskowym w wyniku transportu alergenów i mediatorów prozapalnych przez łożysko. Uczestniczą one w kształtowaniu się odpowiedzi immunologicznej na potencjalne alergeny, z którymi dziecko zetknie się w przyszłości.