Dokąd idziemy?

Postępowanie po przeszczepieniu trzustki jest podobne jak po transplantacjach innych narządów. Im więcej czasu upłynie od operacji, tym mniej leków pacjent przyjmuje. Lekarz dobiera odpowiednią dawkę, by zahamować ryzyko odrzucenia i nie dopuścić do infekcji.

Ryc. 1. Wydrukowany na biodrukarce 3D płatek zawierający wyspy trzustkowe.

– Mamy dobre leki immunosupresyjne: inhibitory kalcyneuryny, sterydy i leki antyproliferacyjne, głównie mykofenolan mofetylu i jego pochodne. Mamy też do dyspozycji przeciwciała monoklonalne i poliklonalne immunoglobuliny, do stosowania w razie wystąpienia epizodu ostrego odrzucania i pozwalające zwiększyć immunosupresję, w razie potrzeby u niektórych chorych. Ten model leczenia przejęliśmy z najlepszych ośrodków na świecie, mających udokumentowane efekty, ale ciągle poszukujemy nowych możliwości – ocenia prof. Chmura.

Ku czemu zmierza współczesna transplantologia u chorych na cukrzycę typu 1? Czy przeszczepień będzie więcej, czy też ograniczą się do wyselekcjonowanej grupy? Trudno dzisiaj na to pytanie odpowiedzieć jednoznacznie.

Przeszczepienia wysp trzustkowych czy narządowych trzustki nigdy nie doprowadzą do rozwiązania wszelkich problemów związanych z diabetologią. Transplantologia może być kierunkiem pomocniczym, być może służącym do stworzenia technik, które w efekcie pozwolą lepiej leczyć powikłania cukrzycy. Obecnie drukuje się narządy (pęcherz moczowy, tchawicę). – W naszej klinice trwają prace nad powstaniem bionicznej trzustki, przy wykorzystaniu komórek macierzystych – wydrukowaliśmy na modelu zwierzęcym tzw. płatki trzustkowe (ryc. 1), w które udało się wdrukować wyspy trzustkowe. Być może to będzie przyszłość leczenia cukrzycy typu 1. Prowadzimy także program dający możliwości hodowania komórek produkujących insulinę, i to niekoniecznie komórek Langerhansa, ale zupełnie nowych, które zostaną do tego zmuszone w procesie przeprogramowania, np. hepatocyty – mówi dr hab. Michał Wszoła.

Czy medycyna pójdzie w stronę rozwijania przeszczepów narządowych i wysp trzustkowych, nowych insulin, sztucznej trzustki czy też przeprogramowania komórek – tego jeszcze nie wiadomo.