Na jakiej podstawie prawnej mogę odmówić wystawienia skierowania do sanatorium? Brak kwalifikacji medycznej nie robi na pacjentach wrażenia. Uważają, że „zawsze coś się znajdzie”. I druga sprawa. Kilka razy NFZ odrzucił mój wniosek o sanatorium. Czy mogę się od tej decyzji odwołać, bo byłem pewny, że leczenie sanatoryjne byłoby wskazane?

Wydając skierowanie na leczenie albo rehabilitację uzdrowiskową, należy mieć w szczególności na uwadze przepisy rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie sposobu kierowania i kwalifikowania pacjentów do zakładów lecznictwa uzdrowiskowego. Rozporządzenie to zawiera katalog wskazań i przeciwwskazań do wydania skierowania. Lekarz musi przede wszystkim ocenić: stan zdrowia pacjenta, przebieg choroby, możliwość leczenia uzdrowiskowego, efekty przebytego w przeszłości leczenia albo rehabilitacji uzdrowiskowej (jeżeli pacjent z nich wcześniej korzystał), a także zdolność pacjenta do samoobsługi i samodzielnego poruszania się lub przemieszczania się na wózku inwalidzkim. Natomiast wśród ogólnych przeciwwskazań znajdują się: stan chorobowy, w którym leczenie albo rehabilitacja uzdrowiskowa mogłyby spowodować pogorszenie stanu zdrowia pacjenta, choroba zakaźna w fazie ostrej, ciąża i połóg, czynna choroba nowotworowa oraz okres po zakończeniu leczenia odpowiednio pięć lat w przypadku czerniaka złośliwego, białaczki, ziarnicy złośliwej, chłoniaków złośliwych, nowotworów nerki oraz 12 miesięcy w przypadku innych nowotworów złośliwych. Ocena tych kryteriów należy do lekarza i to on decyduje o skierowaniu pacjenta na leczenie uzdrowiskowe.

Ponadto w celu ułatwienia kwalifikacji rozporządzenie zawiera załączniki obejmujące szczegółowe katalogi wskazań i przeciwwskazań z podziałem na jednostki chorobowe według międzynarodowej klasyfikacji ICD-10 oraz na poszczególne zakłady lecznictwa uzdrowiskowego (szpital, sanatorium, przychodnia uzdrowiskowa). Przykładowo, wskazaniem do skierowania diabetyka do sanatorium jest świeżo rozpoznana cukrzyca typu 2 (E11), natomiast przeciwwskazaniem może być zespół stopy cukrzycowej ze zgorzelą wymagający interwencji chirurgicznej (R02). Lista wskazań i przeciwwskazań zawarta w załącznikach jest bardzo obszerna (obejmuje kilkanaście stron), w celu ułatwienia korzystania zawiera podział rodzajowy chorób ułatwiający odszukanie odpowiedniej kategorii, np. na choroby układu nerwowego czy choroby reumatologiczne. Należy zauważyć, iż choroby są w wykazie wskazane wprost (nazwa wraz z klasyfikacją ICD-10), co uniemożliwia ewentualne podważenie przez pacjenta decyzji o niewydaniu skierowania. Zatem w przypadku odmowy wydania skierowania należy powołać się na przepisy rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie sposobu kierowania i kwalifikowania pacjentów do zakładów lecznictwa uzdrowiskowego.

Odpowiadając na drugie pytanie, należy uwzględnić rozporządzenie ministra zdrowia w sprawie kierowania na leczenie uzdrowiskowe albo rehabilitację uzdrowiskową. Wskazuje ono tryb wystawiania skierowania oraz jego potwierdzenia. Oddział wojewódzki NFZ potwierdza skierowanie, jeżeli lekarz specjalista aprobował celowość skierowania oraz w odpowiednich zakładach lecznictwa albo w rehabilitacji uzdrowiskowej są wolne miejsca, przewidziane w umowach z tymi zakładami. Przy czym lekarz specjalista, dokonując oceny w zakresie celowości skierowania, może również zażądać od lekarza, który wystawił skierowanie, dostarczenia dokumentacji medycznej niezbędnej do ustalenia rodzaju i zakresu leczenia albo rehabilitacji uzdrowiskowej, uzupełnienia lub aktualizacji tej dokumentacji oraz przeprowadzenia dodatkowych badań.

Termin rozpatrzenia skierowania wynosi 30 dni od daty wpływu do oddziału wojewódzkiego NFZ, a w przypadku zażądania dokumentacji może się wydłużyć o 14 dni. Niepotwierdzenie skierowania może nastąpić w dwóch przypadkach: braku aprobaty lekarza specjalisty lub braku miejsc w konkretnym ośrodku. W przypadku braku miejsc tworzona jest lista oczekujących. Natomiast w przypadku braku aprobaty skierowanie jest zwracane lekarzowi, który je wystawił, wraz z podaniem przyczyny odmowy potwierdzenia. Na niepotwierdzenie skierowania nie przysługuje odwołanie, co oznacza, że takiej decyzji nie można zaskarżyć. Jednak nic nie stoi na przeszkodzie, aby po zwróceniu skierowania wydać kolejne z uwzględnieniem uwag lekarza specjalisty. Należy przy tym pamiętać, iż zwrócenie niepotwierdzonego skierowania wraz ze wskazanymi przyczynami jest obowiązkiem oddziału wojewódzkiego NFZ.