Dr n. med. Bartosz Urbański

Jako gospodarz XXV Ogólnopolskiej Konferencji Młodych Lekarzy w Poznaniu byłem odpowiedzialny między innymi za przygotowanie sesji związanej z kontrowersjami wokół państwowego egzaminu specjalizacyjnego. Oto moje przemyślenia i wątpliwości związane z tym tematem.

1. Konieczność zdawania PES dopiero po ukończeniu szkolenia specjalizacyjnego z zachowaniem określonych terminów składania wniosków o dopuszczenie do egzaminu powoduje przerwę w zatrudnieniu trzy-dziewięciomiesięczną. Problem dotyczy zwłaszcza lekarzy odbywających w czasie szkolenia specjalizacyjnego staże naukowe, przebywających na zwolnieniu lekarskim w czasie łącznie dłuższym niż 30 dni roboczych oraz lekarzy na urlopach macierzyńskich i wychowawczych. Doskonałym rozwiązaniem tego problemu byłoby umożliwienie składania PES w ostatnim roku lub w ostatnich sześciu miesiącach szkolenia specjalizacyjnego z zastrzeżeniem uzyskania tytułu specjalisty w przypadku pozytywnego wyniku egzaminu dopiero po ukończeniu szkolenia specjalizacyjnego. Spotyka się to z dużym entuzjazmem wielu gremiów, w tym Ministerstwa Zdrowia.

2. Brak jawności pytań egzaminacyjnych powoduje, iż trudno zakwestionować i przeanalizować te, które zawierają błędy. Upublicznienie na stronach internetowych Centrum Egzaminów Medycznych pytań PES oraz LEK/LEP i LDEK/LDEP wraz z szablonem odpowiedzi rozwiązałoby tę kwestię.

3. Następny problem to niepodawanie źródła w przypadku licznych uwag do danego pytania ze strony zdających. Pytania testowe PES są układane na podstawie podręczników różnych autorów, przedstawiających różne poglądy na ten sam temat, co często uniemożliwia podanie prawidłowej odpowiedzi. Wprowadzenie ograniczenia w liczbie piśmiennictwa pomogłoby uniknąć tego typu nieprawidłowości.

4. Kolejnym kamyczkiem do ogródka jest brak aktualizacji listy literatury obowiązkowej do PES oraz istniejące z tego powodu liczne nadużycia – umieszczanie przez autorów pytań dotyczących wyników badań naukowych opublikowanych drukiem mniej więcej siedem dni przed PES. Sytuację tę diametralnie poprawiłoby precyzyjne wskazanie na stronach internetowych Centrum Egzaminów Medycznych lub Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego listy podręczników obowiązkowych oraz literatury uzupełniającej i pomocniczej z jej coroczną aktualizacją, przy jednoczesnym zachowaniu co najmniej pięciomiesięcznego okresu karencji pomiędzy wyznaczonym, najbliższym terminem PES a opublikowaniem nowej listy.

5. Odrębnym wątkiem jest zbyt szerokie uznawanie kwalifikacji zawodowych jedynie dla osób z tytułem doktora habilitowanego. Nie są uwzględniane inne formy zdobywania wiedzy z zakresu dziedziny szczegółowej. W mojej ocenie jest to, delikatnie pisząc, niesprawiedliwe. Proponuję umożliwić uznanie dorobku lekarza posiadającego specjalizację II stopnia w dziedzinie ogólnej/podstawowej i jednocześnie pracującego w jednostce wysokospecjalistycznej po udokumentowaniu stażu pracy równego bądź przewyższającego czas pracy konieczny do ukończenia modułu szczegółowego w danej dziedzinie oraz opcjonalnie złożeniu PES w danej dziedzinie. Jest to znacznie bardziej transparentne rozwiązanie przy jednocześnie mocno udokumentowanych kwalifikacjach zawodowych.

6. Wciąż nierozwiązany jest problem obowiązku doskonalenia zawodowego lekarzy i lekarzy dentystów. Brakuje systemu umożliwiającego gromadzenie, liczenie i weryfikację punktów edukacyjnych. Zdobywanie i tzw. ich rozliczanie, pomimo że obligatoryjne, jest niedostatecznie egzekwowane, a niewywiązanie się z tego obowiązku nie jest obciążone konsekwencjami dla nierzetelnego lekarza. Rozwiązaniem byłoby określenie minimalnej liczby punktów edukacyjnych, jakie musi zdobyć każdy lekarz, oraz egzekwowanie tego. Konieczne jest stworzenie systemu weryfikacji punktów edukacyjnych oraz nałożenie na organizatorów kursów i szkoleń organizowanych w Polsce obowiązku przekazywania listy uczestników kursu czy szkolenia wraz z liczbą zdobytych punktów w formie elektronicznej do okręgowej izby lekarskiej, gdzie byłyby one przypisywane do profilu elektronicznego każdego lekarza w systemie informatycznym. Przyczyniłoby się to do znacznie sprawniejszej i niemalże automatycznej weryfikacji dopełniania obowiązku kształcenia ustawicznego. W przypadku kursów realizowanych za granicą obowiązek raportowania zdobytych punktów spoczywałby na uczestniku kursu.