Jeżeli szpital zwraca lekarzowi koszty dojazdu do pacjenta prywatnym samochodem, jest to dodatkowy przychód lekarza, który szpital jako pracodawca musi opodatkować wraz z jego innymi przychodami ze stosunku pracy. Takie stanowisko zajął dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 15 września 2016 roku (sygn. IBPB-2-2.4511.781.2016.1.NG).

W ten sposób organy podatkowe po raz kolejny podkreśliły swoją niezgodę na stosowanie korzystnej dla podatników interpretacji przepisów wskazanej przez wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 8 lipca 2014 roku (sygn. akt K 7/13). Wynika z niego, że za przychód pracownika mogą być uznane tylko te świadczenia, które zostały spełnione za jego zgodą, leżą w jego interesie (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosły mu korzyść. Organy podatkowe podkreślają jednak, że ten wyrok dotyczy świadczeń niepieniężnych i nie może mieć zastosowania do świadczeń takich jak ryczałt za jazdy lokalne, nawet jeśli są one wykonywane w interesie pracodawcy.

Podatnicy wciąż jednak liczą, że w ich sprawie fiskus zajmie inne stanowisko. Niedawno zwrócił się o nie szpital, którego pracownicy różnych specjalności: lekarze, pielęgniarki, rehabilitanci czy fizjoterapeuci, w ramach obowiązków służbowych zmuszeni są odbywać także wizyty domowe. Do pacjentów pracownicy ci jeżdżą swoimi prywatnymi samochodami, ponieważ szpital nie ma samochodów, z których mogliby skorzystać. Wizyty domowe odbywają się według ustalonego harmonogramu – codziennie lub w wybrane dni w miesiącu. W ciągu dnia pracownicy odbywają kilka wizyt domowych u pacjentów – na terenie miejscowości, w której znajduje się szpital, a także poza nią.

Szpital zwraca pracownikom koszty używania do tego celu samochodów prywatnych. Podpisał z nimi w tym celu umowy w formie:

• miesięcznego ryczałtu pieniężnego – rozliczenie za wykonane jazdy odbywa się wtedy niezależnie od faktycznie przejechanych kilometrów, a wypłata ryczałtu następuje po złożeniu przez pracownika, np. lekarza, pisemnego oświadczenia o używaniu prywatnego samochodu do celów służbowych,
• tzw. kilometrówki – wtedy rozliczenie za wykonane jazdy odbywa się na podstawie faktycznie przejechanych kilometrów, a wypłata następuje po złożeniu przez lekarza czy innego pracownika szpitala prowadzonej przez niego ewidencji przebiegu pojazdu, potwierdzonej na koniec każdego miesiąca przez pracodawcę.

Zdaniem szpitala zwrot kosztów dojazdu do pacjentów nie powinien być opodatkowany. Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 23b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (pdof) wolny od podatku dochodowego jest bowiem zwrot kosztów poniesionych przez pracownika z tytułu używania pojazdów stanowiących własność pracownika, dla potrzeb zakładu pracy, w czasie jazd lokalnych, jeżeli obowiązek ponoszenia tych kosztów przez zakład pracy albo możliwość przyznania prawa do zwrotu tych kosztów wynika wprost z przepisów innych ustaw. Zgodnie z przepisami zwrot następuje do wysokości miesięcznego ryczałtu pieniężnego albo do wysokości nieprzekraczającej kwoty ustalonej przy zastosowaniu stawek za kilometr przebiegu pojazdu (określonych w odrębnych przepisach), jeżeli przebieg pojazdu, z wyłączeniem wypłat ryczałtu pieniężnego, jest udokumentowany w ewidencji przebiegu pojazdu prowadzonej przez pracownika.

Szpital argumentował we wniosku o interpretację, że zgodnie z przytoczonym przepisem lekarze i inni pracownicy szpitala odbywający wizyty domowe u pacjentów wykonują swoje obowiązki na potrzeby placówki, która jest zobowiązana (w kontrakcie z NFZ) do realizacji świadczeń w warunkach domowych.

Używanie przez nich samochodów prywatnych jest zatem ściśle związane z wykonywaniem zadań służbowych, a ponadto szpital jako pracodawca wyraził na to zgodę. Pracownicy poprzez odbywanie wizyt domowych u pacjentów nie uzyskują żadnej korzyści majątkowej – wykonują jedynie swoje obowiązki służbowe. Zdaniem szpitala otrzymywana przez pracowników kwota wypłacana tytułem zwrotu kosztów poniesionych w związku z użyciem prywatnego samochodu nie powinna zatem powodować powstania po stronie pracownika przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Dyrektor katowickiej izby skarbowej nie zgodził się jednak z tym stanowiskiem.

Zwrócił uwagę, że z przywołanego art. 21 ust. 1 pkt 23b ustawy o pdof wynika, że wolny od podatku dochodowego jest zwrot kosztów poniesionych przez pracownika z tytułu używania w czasie przejazdów lokalnych i na potrzeby zakładu pracy pojazdu stanowiącego jego własność, ale tylko wtedy, gdy możliwość przyznania prawa do zwrotu tych kosztów wynika wprost z przepisów innych ustaw. Omawianym zwolnieniem (dzięki przepisom odpowiednich ustaw) objęci są listonosze, pracownicy służby leśnej oraz pracownicy socjalni używający własnego samochodu do celów pracodawcy. Nie ma zaś przepisów gwarantujących prawo do zwolnienia od opodatkowania zwrotu takich kosztów lekarzom oraz innym pracownikom szpitala. Oznacza to, że zwracane im przez szpital koszty z tytułu używania przez nich samochodów prywatnych w celach służbowych stanowią ich przychód w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy o pdof, który winien być opodatkowany wraz z innymi przychodami ze stosunku pracy. Na szpitalu jako pracodawcy ciąży zaś z tego tytułu obowiązek pobrania i wpłacenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.