Korzystne zasady

Brak umiaru i niewłaściwe stosowanie ćwiczeń fizycznych mogą być jednak szkodliwe dla organizmu. Aktywność fizyczna w większości przypadków jest wskazana i korzystna, ale nie można zapominać, że nadmierny wysiłek, szczególnie intensywny, może być także przyczyną pewnych powikłań zdrowotnych. Należy zatem stosować się do zaleceń i przestrzegać zasad wykonywania ćwiczeń fizycznych.

Ćwiczenia są najpotężniejszą interwencją dla zachowania dobrego samopoczucia, środkiem naprawczym uszkodzenia oraz powodują pobudzenie funkcji w każdej grupie wiekowej, szczególnie u osób starszych.

Ćwiczenia aerobowe mają zastosowanie dla pacjentów, którzy nie mogą kontynuować czynności przez pożądany czas z powodu obniżonej wydolności układu krążenia i uskarżają się na zmęczenie przy zaleconym poziomie aktywności. Ograniczeniem stosowania ćwiczeń aerobowych może być ból stawów lub słabość mięśni. W tym przypadku należy wykonać ćwiczenia wzmacniające przed przystąpieniem do ćwiczeń aerobowych. U osób z chorobą niedokrwienną serca lub z oznakami ryzyka choroby wieńcowej trzeba rutynowo wykonywać pomiary ciśnienia tętniczego krwi i tętna Przy tętnie spoczynkowym > 100/min, ciśnieniu tętniczym skurczowym 200 mmHg i rozkurczowym > 120 mmHg należy bezwzględnie zakazać wykonywania ćwiczeń aerobowych. Uwagę należy również zwrócić na pacjentów przyjmujących leki β-adrenolityczne, które obniżają siłę skurczu mięśnia sercowego i tętna w sztuczny sposób, utrzymując tętno na niskim poziomie podczas wykonywania ćwiczeń.

Monitorowani również powinni być pacjenci z cukrzycą insulinozależną, ponieważ ćwiczenia zmieniają zapotrzebowanie na insulinę. Do przeciwwskazań bezwzględnych należą: zaburzenia rytmu serca dające objawy hemodynamiczne, niestabilna dusznica bolesna, ciężka niewydolność serca, ostry lub podejrzewany znaczący incydent krążeniowy, ostra infekcja ogólnoustrojowa, występująca w ostatnim okresie znaczna zmiana spoczynkowego EKG wskazująca na niedokrwienie lub zawał mięśnia sercowego.

Ćwiczenia w wodzie głównie przeznaczone są dla pacjentów z otyłością, nadwagą, chorobami zwyrodnieniowymi stawów, takich, którzy poddali się ostatnio zabiegowi chirurgicznemu, z zaburzeniem równowagi, lękiem przed upadkiem. Głównie stanowią pierwszy etap poprawy funkcjonalności. Bezwzględne przeciwwskazania – tak jak w ćwiczeniach aerobowych.

Ćwiczenia wzmacniające mają znaczenie dla większości ruchów funkcjonalnych. Należy je stosować w celu zwiększenia rezerw i wywołania efektu ochronnego w przypadku przymusowego unieruchomienia. W zespole słabości należy łączyć je z ćwiczeniami mocy. Brak jest bezwzględnych przeciwwskazań, należy tylko zwrócić uwagę, by pacjent stosował odpowiednią formę i unikał wstrzymywania oddechu. W treningu o wysokiej intensywności nie odnotowano poważnych urazów.

Ćwiczenia rozciągające stosowane są w celu lepszych wzorców postawy i ruchu. W starszym wieku, przy utracie rozciągliwości, skuteczne ćwiczenia rozciągające wymagają dłuższych okresów trwania do osiągnięcia długotrwałego skutku wydłużenia mięśnia (seniorzy 60 sek., osoby młodsze 30 sek.).

Przeciwwskazaniem będzie niestabilność stawu, należy też dopilnować, by siła rozciągania była wywierana na docelowy mięsień lub staw.

Plyometria to ćwiczenia polegające na ekscentrycznym (wydłużającym) skurczu, po którym następuje skurcz koncentryczny (skracający) tego samego mięśnia. Celem zastosowania tych ćwiczeń będzie wzrost mocy mięśni, które wzmagają bezpieczeństwo funkcjonalne osób starszych.

Ćwiczenia pozycji tai-chi za pośrednictwem powolnych ruchów uwydatniają kontrolę i równowagę. Mają zastosowanie w obniżeniu ryzyka upadku, redukują skutki objawów w chorobach przewlekłych, takich jak zapalenie stawów, w chorobach nowotworowych, krążeniowych, w cukrzycy. Łagodzą stres i depresję, poprawiają zdrowie psychiczne.