MT: Zakażenie układu moczowego dorosłych w 80-90 proc. dotyczy kobiet. Dlaczego częściej zapadają na ZUM niż mężczyźni?

Prof. Włodzimierz Baranowski: Zakażenie układu moczowego (ZUM) jest jedną z najczęstszych przyczyn interwencji lekarskich. Stanowi ok. 40 proc. wszystkich zakażeń szpitalnych i 10-20 proc. poszpitalnych. Występuje ono znacznie częściej u kobiet ze względu na warunki anatomiczne. Jednym z czynników ryzyka jest mała odległość między krótką cewką moczową a odbytem. Przyczyną zakażenia układu moczowego w prawie 90 proc. przypadków jest Escherichia coli (E. Coli). Bakteria może się przedostać z odbytu do ujścia cewki moczowej, następnie do pęcherza, a w rzadszych przypadkach do jednej lub obu nerek. Zakażenia bakterią Klebsiella również mogą powodować zapalenia, chociaż dzieje się to znacznie rzadziej. Kolejnym aspektem anatomicznym jest bliskie sąsiedztwo układu moczowego z pochwą. Zaburzenia flory bakteryjnej pochwy, np. na skutek wyjaławiającego działania antybiotyków, mogą wpływać na częstotliwość infekcji. U niektórych kobiet występuje predyspozycja genetyczna polegająca na braku wydzielania z moczem substancji o właściwościach przeciwbakteryjnych.

MT: Kiedy mówimy o nawrotowych infekcjach układu moczowego?

W.B.: Z różnych danych wynika, że 80-90 proc. kobiet w ciągu swojego życia przynajmniej raz choruje na zapalenie układu moczowego. Blisko jedna piąta raz w roku, co jeszcze nie spełnia kryteriów nawracających infekcji dróg moczowych. Jeśli ZUM wystąpi co najmniej trzy razy w ciągu 12 miesięcy lub dwa razy w czasie ostatnich 6 miesięcy, wtedy mówimy o nawrotowym charakterze infekcji. Przy czym ok. 2 proc. kobiet ma infekcję nawet raz w miesiącu. Jest to choroba, która bardzo utrudnia życie zawodowe, towarzyskie i intymne. Objawy zapalenia to ból podczas oddawania moczu, częste oddawanie moczu, bolesne lub nagłe parcie na pęcherz, trudności z utrzymaniem moczu w pęcherzu.

MT: Co predysponuje do nawrotowych ZUM?

W.B.: Najczęściej w tej grupie są aktywne seksualnie kobiety w wieku 20-30 lat. Czynnikiem ryzyka jest wczesne podjęcie współżycia. Używanie dopochwowych substancji plemnikobójczych nie jest wskazane, zaburza bowiem skład flory bakteryjnej pochwy. To oczywiście nie oznacza, że w celu zminimalizowania ryzyka ZUM należy zrezygnować z antykoncepcji. Prezerwatywy i doustne środki antykoncepcyjne nie wpływają na infekcje dróg moczowych. Zwiększoną podatność na ZUM mają też kobiety w ciąży. Dzieje się tak, ponieważ pęcherz moczowy przesuwa się ku górze i do przodu, co powoduje zaleganie moczu przy jednoczesnym ucisku moczowodów przez powiększającą się macicę. To prowadzi do ich poszerzenia i zastoju moczu. Dodatkowo hormony ciążowe działają immunosupresyjnie, a to też stanowi czynnik ryzyka ZUM.