MT: TCGA jest jednym z największych projektów biomedycznych na świecie. W pracach uczestniczy kilkadziesiąt ośrodków badawczych i placówek medycznych, w tym sześć z Europy. Wielkopolskie Centrum Onkologii jest jedynym polskim zespołem, który bierze udział w tym przedsięwzięciu. Celem jest „Atlas genomu raka”. Co kryje się za tym pojęciem?

Dr hab. Maciej Wiznerowicz: To swoista baza informacji o wykrytych na przestrzeni lat nowotworach i ich rodzajach. Dzięki tej wiedzy można skuteczniej diagnozować i leczyć raka. Aby stworzyć „Atlas genomu raka”, musimy przeanalizować 30 typów nowotworów, które były dotychczas największym problemem klinicznym. W naszym szpitalu prowadzone są prace nad rakiem przełyku, piersi, żołądka, nowotworami okolicy głowy i szyi oraz czerniakiem.

MT: Najnowszym odkryciem międzynarodowego zespołu naukowców, do którego pan należy, było wyodrębnienie czterech podtypów raka przełyku. Wyniki opublikowano w „Nature”. Na czym polegały badania?

M.W.: Badania mechanizmów molekularnych pozwalają zajrzeć w głąb komórek, by zrozumieć, które cząsteczki białka są zaburzone i co doprowadza do nowotworzenia, a także poznać stopień złośliwości, odporność na leczenie i tworzenie przerzutów. Od dawna wiadomo, że rak to nie jest jednolita choroba. Komórki nowotworowe, nawet w obrębie jednego narządu, różnią się od siebie. Trzeba czasu i wielu badań, żeby zobaczyć, jakie mechanizmy doprowadzają do onkotworzenia, a potem znaleźć skuteczne leki. Wyodrębniliśmy cztery różne typy raka przełyku, ustanawiając tym samym nową klasyfikację.

MT: Jaka jest nowa klasyfikacja raka przełyku?

M.W.: Wciąż najczęściej jest stosowana klasyfikacja ze wskazaniem lokalizacji anatomicznej, np. rak piersi lub przełyku. Dodatkowo określa się tzw. typ histologiczny, gdzie w przypadku raka przełyku wyróżnia się np. nowotwory gruczołowe czy nabłonkowe. Najnowsze ustalenia, uzyskane w ramach TCGA, ustanawiają klasyfikację, z podziałem na tzw. podtypy molekularne, czyli ze względu na mechanizmy ich powstawania na poziomie komórkowym: z niestabilnością chromosomalną, z niestabilnością mikrosatelitarną, zawierający EBV oraz stabilny chromosomalnie.