Prawo
Aborcja – bezpośrednie zagrożenie życia jako przyczyna decyzji
Lek. Radosław Drozd
Zapraszamy do lektury tekstów w Dziale Prawnym. Oto problemy, które analizujemy:
• Światopogląd lekarza a obowiązujące prawo.
• Gdy zaginął oryginał dokumentacji medycznej.
• Pacjent doznał urazu w szpitalu.
• Opodatkowanie w formie karty podatkowej.
Pewna prokuratura otrzymała zawiadomienie o popełnieniu w jednym ze szpitali przestępstwa przerwania ciąży za zgodą pacjentki, wbrew przepisom ustawy. Zawiadomił lekarz internista konsultujący kobietę przed zabiegiem. Informował, że pacjentka przewlekle chorowała na cukrzycę, która była źle kontrolowana. Zdaniem lekarza powodem rozchwiania cukrzycy nie była ciąża, ale być może umyślne nieprawidłowe leczenie cukrzycy. W momencie podejmowania decyzji pacjentka nie znajdowała się w stanie bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia, decyzja zaś miała zostać podjęta wyłącznie przez ginekologów – bez przeprowadzenia koniecznej konsultacji specjalistycznej diabetologicznej lub endokrynologicznej.
Trybunał Konstytucyjny w 2015 roku, na wniosek Naczelnej Rady Lekarskiej, zbadał konstytucyjność przepisów art. 39 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Trybunał uznał, że przepis nakładający na lekarza obowiązek wykonania niezgodnego z jego sumieniem świadczenia zdrowotnego w „innych przypadkach niecierpiących zwłoki” oraz nakładający na lekarza powstrzymującego się od wykonania świadczenia zdrowotnego niezgodnego z jego sumieniem obowiązek wskazania realnych możliwości uzyskania takiego świadczenia u innego lekarza lub w innym podmiocie leczniczym – jest niezgodny z konstytucją RP.
Nie zakwestionowano natomiast obowiązku udzielenia pomocy lekarskiej, nawet w zakresie świadczeń niezgodnych z sumieniem lekarza, wynikającego z art. 30 ustawy, czyli w przypadku gdy zwłoka w udzieleniu pomocy lekarskiej mogłaby spowodować niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia.
Takie stanowisko zapoczątkowało weryfikację dotychczasowych norm prawnych, np. środowiska przywiązujące szczególną wagę do kwestii światopoglądowych podjęły działania mające na celu ograniczenie lub całkowite zniesienie prawa do przerywania ciąży. To z kolei wywołało reakcję środowisk bardziej liberalnych, podejmujących starania w celu zmiany obecnego stanu prawnego w zakresie przerywania ciąży na mniej restrykcyjny. Obecnie jednak przerwanie ciąży ciągle może być przeprowadzone po spełnieniu jednej z trzech przesłanek, wśród których najszerszy zakres możliwości interwencji lekarskiej stwarza sytuacja, gdy „ciąża stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia kobiety ciężarnej”. Przy stwierdzeniu takiego stanu nie istnieje – w przeciwieństwie do dwóch pozostałych warunków – granica czasu trwania ciąży, do której może być ona legalnie przerwana. Powyższe rozwiązanie budzi zatem poważny sprzeciw wielu środowisk, będąc źródłem kontrowersji dotyczących stopnia i zakresu zagrożenia, który upoważniałby do przerwania ciąży.
