Dermatologia

Świerzb – choroba demokratyczna

O najnowszych zasadach diagnostyki i leczenia świerzbu z dr hab. med. Anetą Szczerkowską-Dobosz z Katedry i Kliniki Dermatologii, Wenerologii i Alergologii GUMed rozmawia Olga Tymanowska

MT: Najbardziej charakterystycznym objawem nasuwającym podejrzenie świerzbu są dolegliwości świądowe. Na co lekarz powinien zwrócić szczególną uwagę, by postawić trafne rozpoznanie?


Dr hab. Aneta Szczerkowska-Dobosz:
Diagnostyka świerzbu nie jest trudna, choć w początkowym okresie, gdy zmiany skórne są niezbyt wyraźne, może sprawiać kłopot. Objawem, który wskazuje, że doszło do infestacji świerzbowcowej, gdy nie ma pełnego klinicznego obrazu choroby, jest ograniczony lub uogólniony świąd. W typowych sytuacjach nasila się on po rozgrzaniu ciała, najczęściej w godzinach nocnych. Świąd może dotyczyć skóry zarówno zajętej przez wykwity, jak i zdrowej. Jest spowodowany obecnością pasożyta oraz wtórną alergizacją na odchody, ślinę, jaja oraz fragmenty ciała roztoczy. Najczęściej zajętymi okolicami są: ręce, nadgarstki, okolice narządów płciowych, pośladki, okolice brzucha i brodawki sutkowe u kobiet. Objawy te obserwujemy w klasycznych przypadkach świerzbu rozwiniętego, czyli po 3-4 tygodniach od infestacji. Gdy trafia do nas pacjent we wczesnej fazie zarażenia, objawy mogą mieć znacznie mniej typowy obraz. Podobnie jest w niektórych grupach wiekowych, u bardzo małych dzieci albo u osób z upośledzoną odpornością. Wówczas manifestacja kliniczna może być niejednoznaczna. U małych chłopców bardzo swędząca nawet pojedyncza grudka w obrębie skóry prącia może być jedynym objawem świerzbu. Z kolei u osób wyniszczonych, z niedoborami odporności, z infekcją retrowirusową zmiany mogą mieć charakter uogólniony, zajmować całe ciało, łącznie z twarzą i skórą owłosioną głowy. To różnicuje tzw.świerzb norweski od jego klasycznej postaci.

  • Świerzb jest zakaźną chorobą infekcyjną wywoływaną przez roztocze Sarcoptes scabiei var. hominis. Jest jedną z najczęstszych dermatoz pasożytniczych. Szacuje się, że na świecie choruje ok. 300 mln osób rocznie, co stanowi 5 proc. ogólnej populacji.
  • W 2009 roku w Polsce został zniesiony obowiązek ustawowego zgłaszania i rejestracji przypadków świerzbu, w związku z tym nie ma aktualnych danych epidemiologicznych.
  • Choroba dotyczy wszystkich grup społecznych bez względu na wiek, płeć, rasę i status socjoekonomiczny. Zmiany skórne wywołane świerzbowcem nie zagrażają życiu, natomiast znacznie obniżają jego jakość przede wszystkim ze względu na objaw podmiotowy, jakim jest bardzo nasilony świąd.

Predylekcja zmian chorobowych różni się nieco w poszczególnych grupach wiekowych. U niemowląt i małych dzieci pęcherzyki, krosty i grudki typowo występują w obrębie dłoni, podeszew stóp i fałdów skórnych. W świerzbie trwającym długo na pierwszy pl...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Kliniczne odmiany świerzbu

Świerzb norweski (hiperkeratotyczny) jest to rzadka, bardzo ciężka, najbardziej zakaźna postać świerzbu, z licznymi świerzbowcami na powierzchni skóry. Częściej występuje u [...]

Zasady aplikacji preparatów miejscowych

1. Dla zwiększenia ekspozycji świerzbowców na leki najkorzystniej jest nakładać preparaty w godzinach wieczornych. Jest to związane z lepszą penetracją leku [...]
Do góry