MT: Jaki jest mechanizm powstawania nudności porannych, wymiotów i zaparć, dotykających połowy ciężarnych?

Dr Ewa Surynt: Nudności i wymioty dotykają łącznie 50-90 proc. ciężarnych. Wymioty ciężarnych są typowe dla I trymestru. Patogeneza niepowściągliwych wymiotów nie jest do końca poznana. Ich cechą charakterystyczną jest to, że ustępują po I trymestrze ciąży, czyli po 16.-17. tygodniu jej trwania. Czynniki ryzyka to m.in. wysokie stężenie tyroksyny i HCG, a także współistnienie otyłości, cukrzycy, zaśniadu, ciąży mnogiej i zaburzeń psychicznych.

Z powodu nasilenia dolegliwości mogą prowadzić do odwodnienia, zaburzeń elektrolitowych, obniżenia masy ciała, a nawet niedożywienia. 

To zjawisko występuje u 0,1 proc. ciężarnych i niesie poważne ryzyko dla zdrowia matki i płodu. Prowadzi bowiem do zaburzeń metabolicznych, wodno-elektrolitowych, odwodnienia, utraty wagi, uszkodzenia wątroby, nerek i ośrodkowego układu nerwowego. 

W patogenezie zaparć znaczenie ma kilka czynników. Fizjologiczny wzrost stężenia progesteronu i estrogenów zmniejsza napięcie mięśniówki przewodu pokarmowego, dlatego też perystaltyka ulega spowolnieniu i prowadzi do zaparć.

MT: Czy wysoki stopień stężenia tyroksyny w osoczu może mieć wpływ na płód i ciężarną?

E.S.: Przejściowe zwiększenie stężenia wolnej tyroksyny dotyka 70 proc. ciężarnych z niepowściągliwymi wymiotami i koreluje ze stężeniem β-HCG i nasileniem wymiotów. Hormon ten wykazuje efekt tyreotropowy, a jego stężenie zmniejsza się po I trymestrze. W II trymestrze hipertyroidoksemia ustępuje. Patogeneza uszkodzenia wątroby jest w tej jednostce chorobowej nieznana. W badaniu histologicznym obserwuje się stłuszczenie hepatocytów, często z rozległą martwicą płacików wątrobowych. W badaniach laboratoryjnych w 50 proc. przypadków obecne jest 2-3-krotne podwyższenie aktywności transaminaz i stężenia bilirubiny (do 4 mg/dl). 

Niepowściągliwe wymioty nawracają w kolejnych ciążach. Jednak nie wykazano niekorzystnego efektu obecności tej patologii na stan płodu i przebieg okresu okołoporodowego.