Historia medycyny
Rozdzielenie bliźniąt – między tragedią a zwycięstwem
Prof. dr hab. med. Witold Malinowski
Tragiczny los czeka wszystkie złączone bliźnięta, które nie poddano operacji rozdzielenia. Muszą żyć razem i razem umrzeć. Gdy jedno odchodzi, drugiemu pozostają już tylko godziny życia. Nieunikniona wspólna śmierć jest jednym z powodów, dla których lekarze zdecydowanie opowiadają się za ich rozdzieleniem, nawet wówczas, gdy zabieg niesie ryzyko zgonu jednego z nich.
Wiele bliźniąt nierozdzielnych nie poddano operacji albo ze względu na niski poziom ówczesnej chirurgii, albo dlatego, że one same odmawiały poddania się zabiegowi, który w ówczesnych czasach był brutalny, bolesny i miał znikomą skuteczność.
Wspólnie odejść ze świata
Przykładem mogą być Mary i Eliza Chulkhurst (ryc. 1), znane jako Biddenden Maids. Siostry urodziły się w 1100 roku w wiosce Biddenden w hrabstwie Kent w Anglii. Były zrośnięte biodrami i barkami (pygopagus). Żyły 34 lata. Po śmierci jednej z sióstr lekarz zdecydował się rozdzielić je chirurgicznie, by uratować życie drugiej. Jednak kobieta odmówiła poddania się zabiegowi, mówiąc, że „skoro one razem przyszły na świat, to wspólnie z niego odejdą” i zmarła kilka godzin później.
Z innej przyczyny nie zostały rozdzielone najsłynniejsze złączone ze sobą bliźnięta świata Chang i Eng Bunker (ryc. 2). W zimną styczniową noc 1874 roku, mając 63 lata, Chang zapadł na ciężkie zapalenie płuc i zmarł. Cztery godziny później zmarł również Eng. Opiekujący się nimi lekarz obiecał wcześniej, że po śmierci jednego z braci dokona ich rozdzielenia. Niestety w chwili zgonu Changa lekarz był nieosiągalny. Badanie pośmiertne wykazało, że Chang zmarł z powodu zatoru mózgu, a Eng z powodu wstrząsu krwotocznego. Dziś wiemy, że aby uratować życie Engowi, wystarczyło zacisnąć łączące ich pasmo tkankowe, w którym znajdowały się duże naczynia krwionośne.
Pierwszy opis z Koranu
Prawdopodobnie pierwszy opis rozdzielenia żywych bliźniąt znajduje się w Koranie. Jest tam informacja dotycząca dziejów potomków Mahometa, według której w domu Abde Munafa, naczelnika miasta Mekka, urodziły się bliźnięta złączone ze sobą plecami (pygopagus). Burmistrz zwrócił się do mędrca mieszkającego w tym mieście z prośbą o radę. Mędrzec odpowiedział: „Teraz one są dziećmi, ale kiedy urosną, będą stwarzać problemy”. Munaf rozdzielił zatem swoje dzieci mieczem. Jednemu z chłopców dał na imię Hashim, a drugiemu Ummaya. Kiedy zostali rozdzielni, drugi mędrzec, patrząc na płaczące dzieci, powiedział: „Nie powinno się tak wydarzyć, bowiem ich potomkowie będą walczyć mieczami”. I tak się też stało. Bracia pokłócili się o dziewczynę, ale kiedy ich miecze skrzyżowały się, dziewczyna poślubiła kogoś innego. I choć kłótnia szybko się skończyła, wrogość nie zniknęła. Z tego opisu może wynikać, że bliźnięta po rozdzieleniu stają się dziedzicznie wrogo do siebie usposobione.