Wytyczne
Od leczenia inicjującego do przewlekłego z oceną skuteczności według kryteriów klinicznych
Prof. dr hab. med. Paweł Śliwiński
Jak powinna funkcjonować diagnostyka i leczenie przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) w Polsce, w świetle wcześniej znanych i nowych wskazówek zawartych w najnowszym raporcie GOLD (Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease, Światowa Inicjatywa Zwalczania Przewlekłej Obturacyjnej Choroby Płuc), opublikowanym w listopadzie 2019 roku, obowiązującym na 2020 rok.
Raport GOLD nie zawiera zaleceń ani rekomendacji, opisuje raczej bieżący stan wiedzy na temat diagnostyki i leczenia POChP na podstawie aktualnych publikacji naukowych. Nie są to sztywne wytyczne, raczej propozycje, jak interpretować dane. Ideą dokumentu jest przedstawienie strategii leczenia chorych na POChP, ale w każdym kraju może być ona nieco inna, modyfikowana zależnie od sytuacji epidemiologicznej, poziomu refundacji leków, czyli dostosowana do funkcjonowania systemu ochrony zdrowia.
Klasyfikacja do jednej z grup
Rozwój farmakoterapii pozwala na bardziej efektywne przewlekłe leczenie POChP, zarówno pod względem zmniejszenia nasilenia objawów, jak i profilaktyki zaostrzeń. Aktualnie zaleca się, by określać sposób wstępnego leczenia na podstawie klasyfikacji chorych do jednej z grup: A, B, C lub D, a na dalszych etapach kierować się oceną nasilenia duszności lub liczbą kolejnych zaostrzeń w okresie między wizytami w gabinecie lekarskim.
Zgodnie z raportem GOLD pozostają niezmienne cele leczenia POChP
● Łagodzenie objawów choroby:
– zmniejszenie objawów podmiotowych,
– poprawa tolerancji wysiłku i ogólnego stanu zdrowia.
● Zmniejszenie częstości i ciężkości zaostrzeń, a dzięki temu zapobieganie progresji POChP.
● Zmniejszenie ryzyka kolejnych zaostrzeń i zgonu.
Zaproponowano następujący algorytm działań:
- ocena kliniczna,
- modyfikacja postępowania,
- ponowna ocena, w wyniku której jest dokonywana eskalacja lub deeskalacja leczenia (modyfikacja lub kontynuacja terapii).
Strategia – od leczenia POChP inicjującego do przewlekłego przewiduje dwa etapy:
1. Dotyczy leczenia chorych z nowo zdiagnozowaną chorobą. Raport GOLD wskazuje sposób rozpoczynania terapii – od stratyfikacji chorych na cztery kategorie: A, B, C, D. Tak jak w poprzednich latach (od raportu GOLD z 2011 roku), stratyfikacja ta jest oparta na dwóch kryteriach:
– ocenie nasilenia objawów choroby, głównie poziomu nasilenia duszności,
– ocenie ryzyka zaostrzenia choroby w przyszłości.
Oceny nasilenia objawów choroby dokonujemy za pomocą dwóch narzędzi: albo wykorzystujemy zmodyfikowaną skalę duszności Medical Research Council (skala mMRC), albo test oceny objawów POChP – CAT (COPD Assessment Test).
