Wytyczne

Osoba transpłciowa w gabinecie lekarza POZ

Potrzeby zdrowotne, które adresują osoby transpłciowe wobec pracowników ochrony zdrowia, nie odbiegają istotnie od potrzeb zdrowotnych innych osób. Można jednak wyróżnić specyficzne zjawiska charakteryzujące zarówno tradycję diagnostyczną transpłciowości, jak i modele pomocy medycznej, psychiatrycznej oraz psychologicznej wobec osób transpłciowych, które istotnie zmieniły się w ostatnich kilku latach

Badania populacyjne dowodzą, że rozpowszechnienie zjawiska transpłciowości waha się w analizowanych populacjach od 0,2 do 0,6%. Przy czym większość prac wskazuje, że częstość zgłaszania się po pomoc osób przeżywajacych trudności dotyczące identyfikacji z płcią oznaczoną przy urodzeniu wzrasta z roku na rok1. Coraz bardziej powszechnie obserwuje się też zjawisko transpłciwości wśród dzieci2.

W niedawnym telefonicznym badaniu epidemiologicznym przeprowadzonym w USA pośród 151 456 respondentów na pytanie „Czy uważasz się za osobę transpłciową?” twierdząco odpowiedziało 0,53% respondentów. A poprzez ekstrapolację statystyczną autorzy oszacowali rozpowszechnienie transpłciowości w populacji na 0,6%3.

Biorąc pod uwagę powyższe dane epidemiologiczne, można założyć, że prawdopodobieństwo konieczności zaadresowania potrzeb zdrowotych osoby transpłciowej na poziomie gabinetu lekarza POZ z roku na rok wzrasta.

Celem niniejszego opracowania jest zwrócenie uwagi na podstawowe kategorie istotne dla postępowania klinicznego wobec osób transpłciowych z perspektywy gabinetu lekarza POZ.

OD ICD-10 do ICD-11 oraz DSM-V, czyli demedykalizacja transpłciowości oraz aktualizacje tradycji diagnostycznej

W czasie gdy powstaje ten artykuł, znaleźliśmy się na pograniczu dwóch tradycji diagnostycznych, spośród których dotychczasowe ujęcie patologizuje transpłciowość, kategoryzując ją pośród zaburzeń psychicznych jako transseksualizm. W ujęciu obowiązującej nadal w Polsce klasyfikacji chorób i zaburzeń psychicznych ICD-10, transseksualizm rozpoznaje się, gdy:

  • dana osoba przejawia potrzebę życia oraz bycia postrzeganym jako przedstawiciel przeciwnej płci, czemu zwykle towarzyszy potrzeba dostosowania swojego ciała za pomocą terapii hormonalnej oraz zabiegów chirurgicznych do płci przeżywanej
  • transseksualna tożsamość jest obecna przez co najmniej 2 lata
  • zaburzenie nie stanowi objawu innej choroby psychicznej lub nieprawidłowości chromosomalnej (ICD-10).

Klasyfikacja diagnostyczna ICD-10, która nadal formalnie obowiązuje w Polsce i w Europie, wykształciła w polskiej i europejskiej tradycji klinicznej specyficzne ujęcie diagnozy transpłciowości, które zakładało, że poczucie przynależności do płci p...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

OD ICD-10 do ICD-11 oraz DSM-V, czyli demedykalizacja transpłciowości oraz aktualizacje tradycji diagnostycznej

W czasie gdy powstaje ten artykuł, znaleźliśmy się na pograniczu dwóch tradycji diagnostycznych, spośród których dotychczasowe ujęcie patologizuje transpłciowość, kategoryzując ją pośród [...]

Wyzwania życiowe osób transpłciowych

Przewlekłe przeżywanie dodatkowego rodzaju stresu, wynikającego z przynależności do często nieakceptowanej mniejszości, stanowi dodatkowy stresor (oprócz innych stresorów życiowych), którego doświadczają osoby [...]

Korekta płci – tranzycja

Współczesne wieloprofilowane postępowanie wobec osób transpłciowych najszerzej zaakceptowane przez międzynarodowe środowisko naukowe określa siódma wersja standardów przygotowanych przez Światowe Stowarzyszenie Profesjonalistów [...]

Podsumowanie

W ostatnim okresie obserwujemy zmianę paradygmatu w zakresie diagnozy oraz terapii transpłciowości. W obliczu rewizji klasyfikacji diagnostycznych zarówno termin transseksualizm, jak i dotychczasowa tradycja diagnostyczna [...]

Do góry