Wytyczne

Nowoczesne metody pomiaru glikemii

Stosowanie obecnie coraz cześciej ciągłego monitorowania glikemii pozwala na ocenę jej zmienności oraz czasu spędzanego przez pacjenta w zakresie jej wartości docelowych, a także okresów występowania hiper- i hipoglikemii

Postęp wiedzy na temat roli wyrównania glikemii w rozwoju przewlekłych powikłań cukrzycy sprawił, że w ostatnich latach zostały zintensyfikowane poszukiwania metod możliwie dokładnej kontroli tego wyrównania. Okazało się, że klasyczny wskaźnik, tzn. stężenie hemoglobiny glikowanej (HbA1c), nie jest wystarczający, chociaż stale jeszcze używany. Nie pozwala on na ocenę zmienności glikemii. Obecnie coraz częściej stosowane jest jej ciągłe monitorowanie (CGM – continuous glucose monitoring). Zastosowanie CGM pozwala na ocenę zmienności glikemii i czasu spędzanego przez pacjenta w zakresie jej wartości docelowych, a także okresów występowania hiper- i hipoglikemii. Zastosowanie CGM z oceną czasu w zakresie docelowym (TIR – time in range) pozwala na ocenę zagrożenia pojawieniem się powikłań przewlekłych.

Fakt toksycznego działania hiperglikemii na tkanki, tzw. glukotoksyczności, jest zjawiskiem znanym od dawna. Wiadomo, że nieustająca hiperglikemia odpowiada za rozwój wielu powikłań1,2.

W wyniku przewlekłej hiperglikemii dochodzi do:

  • aktywacji procesu nieenzymatycznej glikacji białek – końcowe produkty glikacji białek odkładają się w ścianie naczyń już we wczesnym okresie trwania cukrzycy, doprowadzając w konsekwencji do uszkodzenia naczyń
  • aktywacji przemian szlaku poliolowego – dochodzi do dysfunkcji komórek śródbłonka naczyniowego
  • nasilenia stresu oksydacyjnego – nadmierna generacja wolnych rodników jest czynnikiem odgrywającym decydującą rolę w rozwoju blaszki miażdżycowej.

Hemoglobina glikowana (glycated hemoglobin)

Wskaźnik HbA1c jest ilustracją procesu glikacji, tj. trwałego łączenia się glukozy z wolnymi grupami aminowymi białek, m.in. z hemoglobiną.

Dla zdrowej osoby typowym stężeniem HbA1c jest ok. 5%. U kobiety z cukrzycą przedciążową planującą ciążę <6,5% (48 mmol/mol) i ≤6% (42 mmol/mol) w II i III trymestrze ciąży. W cukrzycy typu 1 oraz u chorych z krótko trwającą cukrzycą typu 2 za prawidłową uważa się wartość ≤6,5% (48 mmol/mol). U pozostałych chorych te wartości kształtują się na poziomie ≤7% (53 mmol/mol).

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Hemoglobina glikowana (Glycated hemoglobin)

Wskaźnik HbA1c jest ilustracją procesu glikacji, tj. trwałego łączenia się glukozy z wolnymi grupami aminowymi białek, m.in. z hemoglobiną.

Glikowana albumina (GA – glycated albumin)

Hiperglikemia powoduje glikacje także innych białek; jednym z nich jest albumina, która jest stosowana jako jeden z markerów w ocenie kontroli glikemii. Oznaczanie tego [...]

Ciągłe monitorowanie glikemii (CGM – continuous glucose monitoring)

Dla oceny stopnia wyrównania glikemii wymienione wcześniej parametry (HbA1c i GA) nie są wystarczające. Zastosowanie ciągłego pomiaru glikemii pozwala na ocenę jej [...]

Czas w zakresie docelowym

Coraz więcej dowodów wskazuje na przydatność oceny czasu spędzonego przez pacjenta w zakresie wartości docelowych poziomu glikemii (TIR – Time in Range) [...]

Wnioski

Postęp, który przyniosły ostatnie lata w możliwosciach wczesnej diagnostyki przewlekłych powikłań cukrzycy sprawił, że coraz więcej uwagi poświeca się poszukiwaniu sposobów maksymalnego [...]

Do góry