Wytyczne
Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Rodzaje choroby, objawy, metody leczenia oraz profilaktyka
Kluczowe znaczenie dla rokowania ma identyfikacja przyczyny choroby, ponieważ właściwe leczenie daje szansę na uchronienie pacjenta przed ciężkimi powikłaniami lub zgonem. W zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych zdarza się, że u części chorych obecne są jedynie niespecyficzne symptomy, takie jak przedłużająca się gorączka i bóle głowy, co powinno wzmóc czujność lekarzy oraz skłonić do zlecenia stosownej diagnostyki
Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych to stan zapalny opony miękkiej oraz pajęczej. Przestrzeń pomiędzy nimi określa się jako podpajęczynówkową. Znajduje się w niej płyn mózgowo-rdzeniowy.
Opony mózgowo-rdzeniowe stanowią barierę chroniącą ośrodkowy układ nerwowy (OUN) zarówno przed urazami mechanicznymi, jak i mikroorganizmami. Po przedostaniu się patogenów przez barierę opon mózgowo-rdzeniowych za ich pośrednictwem inicjowana jest reakcja zapalna – dzieje się to, zanim jeszcze czynnik infekcyjny dotrze do miąższu mózgu lub rdzenia kręgowego. W obrębie opon obecne są komórki, które mogą rekrutować leukocyty z krwi, wspomagając reakcję zapalną.
Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych może być wywołane czynnikami infekcyjnymi i pozainfekcyjnymi. Do czynników infekcyjnych należą wirusy, bakterie, grzyby lub pierwotniaki. Nieinfekcyjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych bywa rezultatem chorób autoimmunologicznych, nowotworowych, a także przyjmowanych leków. Charakter przebiegu choroby może być ostry lub przewlekły1,2.
Objawy zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych
Objawy omawianej choroby zależą w pewnym stopniu od czynnika etiologicznego. W razie podejrzenia neuroinfekcji powinno się wykonać pełne badanie neurologiczne, z oceną objawów oponowych. Wśród symptomów oponowych spotykanych u pacjentów dorosłych należy wymienić sztywność karku, objawy Kerniga, Brudzińskiego, Hermana, Flataua oraz Weila-Edelmana − sposób ich oceny przedstawiono w tabeli 1. Oprócz objawów oponowych występują bóle głowy i gorączka, mogą pojawić się także nudności i światłowstręt. W przypadku ostrych zapaleń objawy występują szybko, a rozwój choroby jest dynamiczny. Rzadziej niż ostre infekcje zdarzają się przewlekłe zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Wówczas symptomy rozwijają się w ciągu kilku tygodni, mogą towarzyszyć im także objawy neuropsychiatryczne2,3.
Wirusowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
Wirusowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych jest stosunkowo najłagodniejszą manifestacją neuroinfekcji. Przebiega ono najczęściej z gorączką, bólem głowy, światłowstrętem, nudnościami i objawami oponowymi. Większość wirusowych zapaleń opon mózgowo...
