Wytyczne

Zaburzenia snu jako predyktor chorób neurodegeneracyjnych i innych chorób neurologicznych

Zaburzenia rytmu snu oraz czuwania w kontekście chorób neurologicznych, a zwłaszcza neurodegeneracyjnych, są przedmiotem dogłębnych badań naukowych i zainteresowania klinicystów. Uważa się, że mogą one mieć wspólne podłoże patofizjologiczne, wzajemnie oddziałując na siebie

Dolegliwości związane ze snem często pojawiają się przed innymi objawami klinicznymi, będąc wczesnym sygnałem istotnych zmian w pracy mózgu lub stwarzając patofizjologiczne podłoże do rozwoju innych zaburzeń. W niniejszym artykule omówiono zaburzenia snu, których rozpoznanie może odgrywać rolę czynnika predykcyjnego dla rozwoju chorób neurologicznych.

Bezsenność

Bezsenność jest najczęstszym zaburzeniem snu i dotyczy nawet 30% populacji1. Znamiennie częściej jest diagnozowana w grupie osób z chorobami neurozwyrodnieniowymi, w której może występować u trzech na czterech pacjentów2.

Zgodnie z Międzynarodową Klasyfikacją Chorób Snu (ICSD-3-TR − International Classification of Sleep Disorders, Third Edition, Text Revision) bezsenność jest definiowana jako przetrwałe trudności ze snem, pomimo zapewnienia adekwatnych warunków do spania, oraz związane z nimi pogorszenie funkcjonowania w ciągu dnia. Jeśli problemy te występują co najmniej 3 dni w tygodniu przez 3 miesiące, można mówić o przewlekłej bezsenności (tab. 1)3.

Bezsenność często współwystępuje z chorobami neurologicznymi. Gorsza jakość snu przyczynia się do zaburzeń funkcjonowania poznawczego w ciągu dnia, natomiast jego przewlekła deprywacja zwiększa ryzyko rozwoju otępienia nawet o 51%, jak wykazało badanie obserwacyjne dotyczące Amerykanów >65 r.ż.4 Utrzymujący się skrócony czas snu (<6 godz.) może zwiększać ryzyko demencji niezależnie od czynników socjodemograficznych, behawioralnych, kardiometabolicznych i związanych ze zdrowiem psychicznym5.

Dysregulacja rytmu dziennego oraz zmiany wzorca snu są często obserwowane w różnych rodzajach demencji. Badania sugerują, że istnieje związek pomiędzy rozwojem choroby Alzheimera (AD − Alzheimer’s disease) a bezsennością. Ponadto niedobór snu przy...

Zaburzenia snu są także często obserwowane w chorobie Parkinsona (PD − Parkinson’s disease) i prawdopodobnie stanowią najczęściej przeoczaną dolegliwość z grupy objawów pozaruchowych. Podobnie jak w AD, najczęstszym zaburzeniem w PD jest bezsennoś...

Należy podkreślić także, że pacjenci z bezsennością mogą być bardziej narażeni na wystąpienie udaru mózgu. Metaanaliza wskazuje, że osoby cierpiące na przewlekłą bezsenność wykazują o 15% większe ryzyko udaru w porównaniu z tymi, które regularnie ...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Obturacyjny bezdech senny

Obturacyjny bezdech senny (OSA − obstructive sleep apnea) jest najczęstszym zaburzeniem oddychania związanym ze snem. Szacuje się, że nawet co czwarta [...]

Zaburzenia zachowania podczas snu szybkich ruchów gałek ocznych

Faza snu paradoksalnego charakteryzuje się szybkimi ruchami gałek ocznych (REM – rapid eye movement sleep), atonią mięśni, desynchroniczną czynnością EEG, a także [...]

Zespół niespokojnych nóg

Zespół niespokojnych nóg (RLS − restless leg syndrome) jest najczęstszym zaburzeniem ruchowym związanym ze snem i charakteryzuje się m.in. przymusem lub potrzebą [...]

Okresowe ruchy kończyn w czasie snu i zaburzenia z nimi związane

Okresowe ruchy kończyn w czasie snu (PLMS − periodic limb movements during sleep) charakteryzują się stereotypowością (np. prostowanie palucha, zgięcie grzbietowe stopy), [...]

Podsumowanie

Zaburzenia snu i czuwania mogą stanowić fazę prodromalną chorób neurologicznych, w tym neurozwyrodnieniowych, wyprzedzając możliwość postawienia klinicznego ich rozpoznania nawet o miesiące czy lata. [...]

Do góry