Nutraceutyki

Pogranicze żywności i farmaceutyków, czyli leczenie zaczyna się na talerzu

Danuta Pawlicka

Nie każda żywność, która zaspokaja głód, ma wartości wspomagające zdrowie. Dlatego naukowcy tak usilnie poszukują w niej składników mających pozytywny wpływ na organizm. W tym jednak przypadku znalezienie ich to zaledwie połowa sukcesu, ponieważ konieczne jest udowodnienie ich działania. Jeżeli to się uda, wtedy otwiera się droga do uzyskania statusu nutraceutyku – substancji traktowanej jak żywność o wyjątkowych korzyściach dla zdrowia

Nutraceutykiem może być tylko jeden składnik, ale może być także kilka połączonych w jeden preparat. Zawsze jednak warunkiem sine qua non jest udowodnione działanie prozdrowotne. Dla przykładu popularnymi nutraceutykami są: błonnik pokarmowy, oligosacharydy, a zwłaszcza fruktany, bakterie kwasu mlekowego, kwasy tłuszczowe wielonienasycone, białka, peptydy, aminokwasy, substancje antyoksydacyjne (m.in. witaminy C, E), kwas linolowy (CLA – conjugated linoleic acid), flawonoidy, karotenoidy (β-karoten, likopen), roślinne sterole i stanole. Związki takie jak polifenole lub wielonienasycone kwasy tłuszczowe (WNKT) pozyskuje się z materiału zwierzęcego bądź z roślin w procesach ekstrakcji, ponieważ ta technologia gwarantuje zachowanie ich wszystkich właściwości. Jeszcze inne nutraceutyki zawdzięczają swoje istnienie biotechnologii.

Na czym polega wyjątkowość nutraceutyków wśród różnego typu i przeznaczenia suplementów diety, do których także one są niekiedy zaliczane? Pochodzą ze świata, w którym rządzi natura. Większość surowców bogatych w cenne dla zdrowia składniki, z których powstają, jest powszechnie znana. Są to na przykład jaja, siara (kolostrynina jest ekstraktem z biopeptydów siary), produkty pszczele (patrz niżej: propolis na glejaka), ekstrakty roślin, warzyw, ziół, przypraw. Hipokrates tłumaczył, że natura jest lekiem na wszystkie choroby. Choćby owoce aronii, nie przez wszystkich lubiane z powodu gorzkiego i cierpkiego smaku, stanowią źródło preparatów przydatnych w chorobach serca. Niezwykle cenne ze względu na różnorodność związki fenolowe, w które obfitują jagody i winogrona oraz wspomniana już aronia, mogą być wykorzystane jako wsparcie w terapiach pewnych nowotworów i w cukrzycy. Ten sam owocowy zestaw wykazuje także działanie przeciwzapalne, przeciwgrzybicze i przeciwbakteryjne. Dowiedziono, że wyizolowane polifenole z „przyrodniczego rezerwuaru” potrafią wzmacniać układ immunologiczny, są miotłą dla wolnych rodników i mają pozytywny wpływ na wagę naszego ciała.

Nutraceutyki wytwarzane są w formie znanych wszystkim farmaceutyków jako tabletki i kapsułki, proszek, krople bądź syropy. Można oczywiście sięgnąć do jednego z futurystycznych przewidywań, według którego w przyszłości zamiast kotleta i ziemniaków...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Polska Akademia Nauk o nutraceutykach

Nutraceutyk nie jest nowym produktem. Nazwę, powstałą z dwóch słów – nutrition i farmaceutical, wprowadziła 35 lat temu amerykańska Fundacja dla Innowacji w Medycynie. [...]

Algi, propolis, grzyby − i co jeszcze?

Ocieplający się klimat i działalność człowieka niszczą rośliny, a wraz z nimi przepada szansa na odkrycie kolejnego, może nawet przełomowego leku dla całej ludzkości. [...]

Do góry