Warto niekiedy skonsultować pacjenta z doświadczeniem onkologicznym z lekarzem prowadzącym bądź lekarzem dyżurnym ośrodka specjalistycznego, by w razie potrzeby zidentyfikować chorych wymagających pilnego transportu do ośrodka o wyższej referencyjności. Działania niepożądane leczenia przeciwnowotworowego dzielimy najogólniej na powikłania: narządowe, metaboliczne i hematologiczne. Za każdym razem należy dokonać dokładnej oceny stanu klinicznego pacjenta, przeprowadzić badania fizykalne, by odróżnić skutki leczenia przeciwnowotworowego od innych stanów klinicznych, wymagających odpowiedniego postępowania i terapii.

Powikłania narządowe

Pojawiające się w trakcie leczenia lub po leczeniu przeciwnowotworowym nudności i wymioty zaliczamy do najczęstszych powikłań narządowych leczenia systemowego, głównie cytostatykami. W praktyce klinicznej od lat stosuje się profilaktykę nudności i wymiotów już od momentu rozpoczęcia leczenia przeciwnowotworowego, tj. antagonistów receptora 5-HT3, antagonistów receptora NK-1 oraz deksametazon. Problemem są wymioty i nudności pojawiające się pomimo stosowanego leczenia prewencyjnego. W takiej sytuacji należy dokładnie ocenić stan pacjenta przed zastosowaniem kolejnego cyklu leczenia, ze szczególnym uwzględnieniem przyjmowanych przez niego leków towarzyszących (mogących potencjalnie interferować z leczeniem przeciwwymiotnym) oraz chorób w wywiadzie (należy wykluczyć przyczyny metaboliczne, ogniska przerzutowe do ośrodkowego układu nerwowego [OUN], zaburzenia przewodu pokarmowego, np. niedrożność). Nudności i wymioty znacznie obniżają jakość życia pacjentów, mogą prowadzić do zaburzeń elektrolitowych, uszkodzenia śluzówki przewodu pokarmowego, zaburzeń snu i połykania, obniżenia samopoczucia oraz upośledzają proces rekonwalescencji. W ostatnich doniesieniach naukowych podkreśla się pozytywny efekt dodania olanzapiny w dawce 2,5-5,0 mg 2 x dziennie do profilaktyki przeciwwymiotnej, z zachowaniem ostrożności u osób starszych i chorujących na cukrzycę.

Dość częstym powikłaniem u pacjentów leczonych chemioterapią (np. inhibitorami kinaz tyrozynowych [imatynib, dazatynib, nilotynib] oraz inhibitorami białka BCL-2 [wenetoklaks]) są biegunki. Za każdym razem należy przeprowadzić odpowiednią diagnost...