Ludzkie oko mruga przeciętnie 4 mln razy w roku. Tylko w ciągu jednej minuty osoby dorosłe wykonują ok. siedemnastu mrugnięć. Czynność ta powtarzana jest automatycznie. Czasami może mieć podłoże chorobowe – nadmierne mruganie bywa związane z zapaleniem spojówek albo zaburzeniami refrakcji oka.

Do badania krótkowzroczności bądź dalekowzroczności wystarczy retinoskopia. Poważniejsze schorzenia, takie jak zmiany nowotworowe, zapalenie błony naczyniowej oka lub zwyrodnienie plamki żółtej, wymagają zastosowania zaawansowanych narzędzi diagnostycznych. Do tego służy optyczna koherentna tomografia dna oka (OCT – optical coherence tomography), która pozwala ocenić m.in. prawidłową budowę poszczególnych warstw siatkówki oraz grubość włókien nerwowych w sąsiedztwie tarczy nerwu wzrokowego. Badanie OCT polega na skanowaniu oka pod różnym kątem, ale nie jest doskonałe, gdyż ruchy gałki ocznej pacjenta mogą zakłócić obraz diagnostyczny.

Dlatego powstało nowsze rozwiązanie: technologia STOC-T (przestrzenno-czasowa tomografia optyczna). Przy połączeniu przestrajalnego lasera i ultraczułej kamery wykonuje setki zdjęć i przynosi szybsze oraz dokładniejsze pomiary, przy jednoczesnym zmniejszeniu ryzyka błędów diagnostycznych związanych z rozmyciem obrazów, w wyniku czego lekarze mogą skuteczniej diagnozować pacjentów.

Nową metodę opracowali naukowcy z Instytutu Chemii Fizycznej Polskiej Akademii Nauk (IChF PAN) przy wsparciu badaczy Międzynarodowego Centrum Badań Oka (ICTER). Ta druga instytucja powstała z misją integracji fizyki i badań biomedycznych w celu poprawy zdrowia oczu. Inicjatorem powstania ICTER w 2019 r. był prof. dr hab. Maciej Wojtkowski – kierownik Zakładu Chemii Fizycznej Układów Biologicznych w Instytucie Chemii Fizycznej PAN, którego ICTER jest podjednostką.

Pięć machnięć komara

Technologia STOC-T to nowoczesna metoda obrazowania, która działa błyskawicznie. Można powiedzieć – w okamgnieniu. – W trakcie badania używa się kilkuset różnych wzorców laserowych, które oświetlają siatkówkę w ciągu nanosekund, a superszybka kame...