Wytyczne
Nowotwory ośrodkowego układu nerwowego
Nowotwory ośrodkowego układu nerwowego (OUN) stanowią grupę chorób, która jest szczególnym wyzwaniem dla lekarza. O ile o obciążeniu zdrowotnym z powodu nowotworów w innych lokalizacjach decyduje głównie ich złośliwość, o tyle w OUN nawet łagodne guzy mogą istotnie wpływać na życie pacjenta, jeśli znajdują się w niekorzystnej lokalizacji, np. w okolicy pnia mózgu
Nowotwory stanowią drugą co do częstości przyczynę zgonów z przyczyn neurologicznych. Podobnie jak w przypadku chorób onkologicznych w innych układach, o możliwościach skutecznego leczenia w dużej mierze decyduje wczesne rozpoznanie, choć w guzach mózgu niekiedy operacja radykalna wiąże się z istotnym deficytem neurologicznym u pacjenta.
Podział guzów OUN
Guzy OUN dzielimy na guzy mózgu i rdzenia kręgowego. Guzy wewnątrzczaszkowe występują czterokrotnie częściej niż guzy kanału kręgowego. W tej pierwszej grupie dominują nowotwory neuroepitelialne, na drugim miejscu występują oponiaki, a na trzecim guzy osłonek nerwów. W kanale kręgowym najczęstsze są guzy osłonkowe. Różnice występowania poszczególnych typów nowotworów wynikają także z wieku pacjenta. U dzieci najczęstsze są gwiaździaki włosowatokomórkowe, natomiast u dorosłych najczęściej występuje glejak wielopostaciowy. Nowotwory zwykle pojawiają się u pacjentów w wieku dziecięcym oraz po 50 r.ż. Starszy wiek i obciążenia zdrowotne predysponują również do nowotworów przerzutowych. Guzy OUN nieco częściej występują u kobiet. Prawidłowość ta zwłaszcza dotyczy oponiaków. Najwyższa śmiertelność występuje u chorych z glejakiem wielopostaciowym.
Objawy i diagnostyka
Objawy guzów ośrodkowego układu nerwowego wynikają zarówno z ich lokalizacji, jak i wzmożenia ciśnienia wewnątrzczaszkowego. W przebiegu wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego pojawiają się bóle głowy, zwłaszcza wczesnoporanne, nudności, wymioty, bradykardia, obrzęk tarczy nerwu wzrokowego, zmiany zachowania. Mogą także pojawić się zawroty głowy, podwójne widzenie, zaburzenia gałkoruchowe. W przypadku podrażnienia kory mózgowej dochodzi do napadów padaczkowych. Objawy mogą pojawić się stopniowo lub nagle. Gwałtowne wystąpienie symptomów może świadczyć o krwawieniu do guza. Objawy związane z lokalizacją guza to np. niedowłady, zaburzenia − koordynacji ruchowej, czucia, widzenia, a także oddawania moczu.
W diagnostyce guzów układu nerwowego wykorzystuje się badania obrazowe – głównie badanie rezonansu magnetycznego, ewentualnie tomografii komputerowej, które mogą być poszerzone o spektroskopię rezonansu magnetycznego lub pozytonową tomografię emis...