Wytyczne

Nowotwory ośrodkowego układu nerwowego

Nowotwory ośrodkowego układu nerwowego (OUN) stanowią grupę chorób, która jest szczególnym wyzwaniem dla lekarza. O ile o obciążeniu zdrowotnym z powodu nowotworów w innych lokalizacjach decyduje głównie ich złośliwość, o tyle w OUN nawet łagodne guzy mogą istotnie wpływać na życie pacjenta, jeśli znajdują się w niekorzystnej lokalizacji, np. w okolicy pnia mózgu

Nowotwory stanowią drugą co do częstości przyczynę zgonów z przyczyn neurologicznych. Podobnie jak w przypadku chorób onkologicznych w innych układach, o możliwościach skutecznego leczenia w dużej mierze decyduje wczesne rozpoznanie, choć w guzach mózgu niekiedy operacja radykalna wiąże się z istotnym deficytem neurologicznym u pacjenta.

Podział guzów OUN

Guzy OUN dzielimy na guzy mózgu i rdzenia kręgowego. Guzy wewnątrzczaszkowe występują czterokrotnie częściej niż guzy kanału kręgowego. W tej pierwszej grupie dominują nowotwory neuroepitelialne, na drugim miejscu występują oponiaki, a na trzecim guzy osłonek nerwów. W kanale kręgowym najczęstsze są guzy osłonkowe. Różnice występowania poszczególnych typów nowotworów wynikają także z wieku pacjenta. U dzieci najczęstsze są gwiaździaki włosowatokomórkowe, natomiast u dorosłych najczęściej występuje glejak wielopostaciowy. Nowotwory zwykle pojawiają się u pacjentów w wieku dziecięcym oraz po 50 r.ż. Starszy wiek i obciążenia zdrowotne predysponują również do nowotworów przerzutowych. Guzy OUN nieco częściej występują u kobiet. Prawidłowość ta zwłaszcza dotyczy oponiaków. Najwyższa śmiertelność występuje u chorych z glejakiem wielopostaciowym.

Objawy i diagnostyka

Objawy guzów ośrodkowego układu nerwowego wynikają zarówno z ich lokalizacji, jak i wzmożenia ciśnienia wewnątrzczaszkowego. W przebiegu wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego pojawiają się bóle głowy, zwłaszcza wczesnoporanne, nudności, wymioty, bradykardia, obrzęk tarczy nerwu wzrokowego, zmiany zachowania. Mogą także pojawić się zawroty głowy, podwójne widzenie, zaburzenia gałkoruchowe. W przypadku podrażnienia kory mózgowej dochodzi do napadów padaczkowych. Objawy mogą pojawić się stopniowo lub nagle. Gwałtowne wystąpienie symptomów może świadczyć o krwawieniu do guza. Objawy związane z lokalizacją guza to np. niedowłady, zaburzenia − koordynacji ruchowej, czucia, widzenia, a także oddawania moczu.

W diagnostyce guzów układu nerwowego wykorzystuje się badania obrazowe – głównie badanie rezonansu magnetycznego, ewentualnie tomografii komputerowej, które mogą być poszerzone o spektroskopię rezonansu magnetycznego lub pozytonową tomografię emis...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Podział guzów OUN

Guzy OUN dzielimy na guzy mózgu i rdzenia kręgowego. Guzy wewnątrzczaszkowe występują czterokrotnie częściej niż guzy kanału kręgowego. W tej pierwszej grupie dominują [...]

Glejak wielopostaciowy

Najczęstszym pierwotnym guzem śródczaszkowym u osób dorosłych jest glejak wielopostaciowy. Należy on do bardzo szerokiej i zróżnicowanej grupy glejaków, w której znajdziemy zarówno nowotwory [...]

Oponiaki

Inną często występującą grupą nowotworów OUN są oponiaki, guzy wywodzące się z opon mózgowo-rdzeniowych. Najczęściej zlokalizowane są wewnątrzczaszkowo, rzadziej w kanale kręgowym. Na [...]

Guzy osłonek nerwowych

Kolejną dość często spotykaną grupą nowotworów są guzy osłonek nerwowych. Nerwiak nerwu przedsionkowo-ślimakowego (schwannoma) jest najczęściej występującym nowotworem wywodzącym się z osłonek [...]

Guzy okolicy siodła tureckiego oraz szyszynki

Wśród nowotworów OUN omówienia wymagają także guzy okolicy siodła tureckiego oraz szyszynki. W okolicy siodła tureckiego dominują czaszkogardlaki i guzy przysadki mózgowej. Guzy [...]

Guzy przerzutowe

Do najczęściej spotykanych guzów w ośrodkowym układzie nerwowym należą przerzuty nowotworowe z innych narządów. Zwykle przerzuty do układu nerwowego obserwuje się w przebiegu czerniaka [...]

Nowotwory w kanale kręgowym

Dotychczas opisywane nowotwory układu nerwowego dotyczyły głównie mózgowia, ponieważ to w tej lokalizacji zmiany tego rodzaju dominują. Miejscem, gdzie rzadziej rozwijają się [...]

Zespoły paranowotworowe

Interesującym zagadnieniem z zakresu neuroonkoloii są zespoły paranowotworowe, manifestujące się objawami neurologicznymi w przebiegu chorób nowotworowych w innych lokalizacjach. Wpływ innych nowotworów na układ [...]

Podsumowanie

Choroby nowotworowe układu nerwowego stanowią istotne zagadnienie kliniczne. Ich objawy są niespecyficzne, dlatego powinno się zachowywać czujność onkologiczną u pacjentów zgłaszających się [...]

Do góry