Sztuczna inteligencja coraz śmielej wkracza do szpitali i przychodni. Kusi obietnicą, że dzięki jej wsparciu lekarze staną się niemal nieomylni w diagnozach i terapii. W endoskopii, radiologii bądź kardiologii wspiera specjalistów, podpowiada im diagnozy, alarmuje, gdy na obrazie pojawia się coś niepokojącego. Ma sprawić, że lekarze będą popełniali mniej błędów, a pacjenci – bezpieczniejsi. Ale czy na pewno?

Najnowsze badania przeprowadzone przez zespół gastroenterologów ze Śląska udowodniły, że rozwiązania bazujące na sztucznej inteligencji (AI – artificial intelligence) zamiast pomóc specjalistom, mogą im zaszkodzić. Lekarze, którzy korzystali z kolonoskopów wyposażonych w sztuczną inteligencję, po krótkim czasie stali się gorsi w wykrywaniu zmian przedrakowych. To zasiało wątpliwość: czy lekarze, którzy korzystają na co dzień ze sztucznej inteligencji, stopniowo tracą czujność i umiejętności?

– Wiedzieliśmy, że wkładamy kij w mrowisko. Nie spodziewaliśmy się jednak aż tak dużego oddźwięku po publikacji uzyskanych rezultatów. Wyniki pokazują, że korzystanie ze sztucznej inteligencji wpływa na zachowania lekarzy i przekłada się na ich pracę – mówi dr n. med. Marcin Romańczyk z Akademii Śląskiej.

Kolonoskopia z algorytmem

Badanie „Sztuczna inteligencja w kolonoskopii w zapobieganiu nowotworom” (ACCEPT – artificial intelligence in colonoscopy for cancer prevention) rozpoczęło się pod koniec 2021 r. m.in. w polskich ośrodkach endoskopowych. Sfinansowały je Komisja Europejska i Japońskie Towarzystwo Popierania Nauki.

Do kolonoskopów wprowadzono system wspomagania bazujący na algorytmach uczenia maszynowego. Gdy komputer „zauważył” miejsce, które może odpowiadać polipowi – potencjalnie zmianę przedrakową – na ekranie pojawiał się sygnał (zaznaczał je w zielony kwarat). Lekarz mógł natychmiast zdecydować, czy zmianę usunąć. Polscy naukowcy wykorzystali obecność zainstalowanych (w ramach badania ACCEPT) systemów do analizy wykrywanych zmian nowotworowych jelita grubego (przed ich zainstalowaniem i po zainstalowaniu, ale bez użycia AI).

Endoskopia to jedno z najdynamiczniej rozwijających się zastosowań AI w medycynie. Liczne międzynarodowe badania – m.in. prace dr Alessandro Repici i wsp. z renomowanego Ośrodka Endoskopii w Humanitas Research Hospital w Mediolanie (Włochy) wykaza...