Wytyczne
Aktywność fizyczna w chorobach układu krążenia
Włączenie ruchu do codziennego życia jest jedną z najskuteczniejszych strategii poprawy zdrowia sercowo-naczyniowego. W artykule omówiono znaczenie aktywności fizycznej jako elementu holistycznego podejścia do opieki nad osobami z chorobami układu krążenia oraz aktualne zalecenia w tym zakresie
Choroby układu krążenia (CVD – cardiovascular diseases) należą do głównych przyczyn zgonów na świecie. Ich wystąpienie wiąże się z działaniem wielu czynników, przy czym na znaczną część z nich pacjenci mogą mieć bezpośredni wpływ, modyfikując styl życia, szczególnie zmieniając sposób odżywiania i wprowadzając aktywność fizyczną do codziennych zajęć. Różne formy ruchu i aktywności fizycznej w grupie pacjentów kardiologicznych stanowią niezbędny element procesu zdrowienia i profilaktyki zarówno pierwotnej, jak i wtórnej CVD1.
Epidemiologia chorób układu krążenia
CVD stanowią istotny i globalny problem pod względem zachorowalności, śmiertelności i kosztów ekonomicznych2. Zgodnie z danymi Światowej Organizacji Zdrowia (WHO – World Health Organization) z 2021 r. każdego roku na świecie z tego powodu umiera blisko 18 mln osób (co stanowi ok. 32% wszystkich zgonów), przy czym aż w 85% przypadków przyczyną jest zawał serca lub udar mózgu. Eksperci WHO podkreślają, że liczby te mogłyby zostać znacząco zredukowane dzięki skutecznej profilaktyce3.
Zgodnie z raportem „Heart Disease and Stroke Statistics Update”, opublikowanym w 2025 r. przez Amerykańskie Towarzystwo Kardiologiczne (AHA – American Heart Association), CVD pozostają główną przyczyną śmierci mieszkańców Stanów Zjednoczonych. Liczba zgonów z tego powodu w USA w 2022 r. wyniosła ponad 941 000, co oznacza wzrost o ponad 10 000 w porównaniu z rokiem 2021. Autorzy raportu prognozują, że – przy utrzymaniu obecnych trendów – do 2050 r. problem CVD może dotyczyć nawet 180 mln dorosłych Amerykanów4.
W skali Europy CVD pozostają główną przyczyną przedwczesnej śmierci, odpowiadając za ponad 42% wszystkich zgonów rocznie, co przekłada się na ok. 10 000 zgonów dziennie. Według raportu WHO/Europe mężczyźni są 2,5 razy bardziej narażeni na powikłania związane z CVD niż kobiety. Szczególnie alarmujące są dane z Europy Wschodniej, gdzie ryzyko zgonu z powodu CVD w wieku 30-69 lat jest niemal 5-krotnie wyższe niż w Europie Zachodniej3.
W Polsce od 1992 r. obserwuje się stały spadek standaryzowanego współczynnika zgonów spowodowanych CVD. Mimo tej pozytywnej tendencji śmiertelność z tego powodu pozostaje bardzo wysoka – szczególnie wśród mężczyzn <45 r.ż., u których współczynnik ...
