Błędy popełniane w terapii pozaszpitalnego zapalenia płuc najczęściej są skutkiem niewłaściwej oceny stanu chorego, ustalenia błędnego rozpoznania i podjęcia leczenia w trybie ambulatoryjnym zamiast w szpitalu, a także nieadekwatnego doboru leków i ich dawek. Ważną rolę odgrywa również brak rozeznania w sytuacji epidemiologicznej.

Zapalenia płuc stanowią jeden z istotnych i częstych problemów diagnostyczno-terapeutycznych. Analizy epidemiologiczne wykazują, że zakażenia układu oddechowego są najczęstszą przyczyną zgłaszania się do lekarza (ok. 25%). Według szacunków roczna liczba zachorowań na zapalenia płuc wynosi 12 przypadków/1000 osób. Wśród chorych obserwuje się duże zróżnicowanie wiekowe. Najwięcej zachorowań notowanych jest w grupie osób >70 r.ż. (34 przypadki/1000).^1-4 Dodatkowo zapalenia płuc stanowią jedną z najczęściej raportowanych przyczyn zgonów. Wśród chorych leczonych ambulatoryjnie ryzykiem zgonu obarczonych jest 1-5% osób, zaś wśród leczonych szpitalnie 15-30%. Najwyższy wskaźnik śmiertelności obejmuje chorych hospitalizowanych na oddziałach intensywnej opieki medycznej – wśród nich zapalenie płuc jest przyczyną ok. 50% zgonów.^1,3,4

Błędy dotyczące właściwego leczenia chorych na zapalenie płuc wynikają przede wszystkim z: niewłaściwej oceny stanu chorego, błędnego kwalifikowania chorych do leczenia ambulatoryjnego, a nie szpitalnego, nieznajomości specyficznej sytuacji epidemiologicznej, braku ustalenia właściwego rozpoznania i podejrzenia możliwego czynnika przyczynowego, nieuwzględnienia w procesie diagnostyczno-terapeutycznym chorób współistniejących i związanych z nimi specyficznych czynników chorobotwórczych, w tym szczególnie stanu immunologicznego chorego, oraz niewłaściwego doboru antybiotykoterapii, dawek leków i czasu trwania leczenia.

Zapalenia płuc z uwagi na odmienne czynniki etiologiczne związane z miejscem nabycia zakażenia dzieli się na trzy duże grupy: pozaszpitalne zapalenia płuc (PZP), wewnątrzszpitalne zapalenia płuc oraz zapalenia płuc związane z przewlekłym korzystaniem z usług medycznych (kategorię tę wyodrębnia się głównie w wytycznych amerykańskich [healthcare-associated pneumonia]). Kolejny podział uwzględnia stan immunologiczny chorego – wyróżnia się w nim zapalenia płuc u osób immunokompetentnych i zapalenia płuc u chorych w immunosupresji.

Z uwagi na rozległość tematu skoncentruję się na omówieniu najczęstszych problemów, które skutkują przykrymi konsekwencjami u chorych dorosłych leczonych z powodu pozaszpitalnego zapalenia płuc.