Problem zaburzeń odżywiania wykracza obecnie poza krąg medycyny i psychologii. Staje się obiektem zainteresowań i analiz feministycznych, genderowych, socjologicznych, a nawet filozoficznych. W XXI w. temat zdrowego odżywiania i stylu życia stał się niezwykle popularny. Fakt ten znacząco wpływa na współczesny obraz zaburzeń odżywiania się i zmusił naukowców i badaczy do rewizji obowiązujących systemów klasyfikacyjnych. Na razie zmiany wprowadzono w klasyfikacji obowiązującej w USA.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien:

• znać kryteria klasyfikacyjne jadłowstrętu psychicznego
• podać czynniki ryzyka rozwoju jadłowstrętu psychicznego
• wymienić objawy kliniczne i powikłania somatyczne jadłowstrętu psychicznego
• znać bezwzględne wskazania do hospitalizacji
• umieć odpowiednio skierować chorą cierpiącą na jadłowstręt psychiczny na dalszą terapię

Wprowadzenie

Jadłowstręt psychiczny (AN – anorexia nervosa) zaliczany jest do kategorii zaburzeń odżywiania się, które stanowią odrębną grupę zaburzeń w klasyfikacji obowiązującej w Polsce i Europie – Klasyfikacji zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania ICD-10. Kodowany jest jako F 50.0. W maju 2013 r. Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne wprowadziło nową klasyfikację chorób i zaburzeń psychicznych Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorder (DSM-5).

Kryteria klasyfikacyjne jadłowstrętu psychicznego wg ICD-10 i DSM-5 przedstawiono w tabeli 1.

W klasyfikacji DSM-5 w jadłowstręcie psychicznym wycofano kryterium braku trzech ostatnich cykli miesiączkowych występujących po sobie. Wzięto pod uwagę aspekt anoreksji u mężczyzn, dziewcząt z pierwotnym brakiem miesiączki, kobiet stosujących środki antykoncepcyjne i w czasie menopauzy. Dodatkowo wprowadzono podział jadłowstrętu psychicznego na dwie postaci: postać ograniczającą (restrykcyjną) i postać z napadami objadania się/przeczyszczaniem (podział ten zawierała również klasyfikacja DSM-IV). Objawy klasyfikujące do postaci restrykcyjnej i z napadami objadania się/przeczyszczania opisano w tabeli 2. Równocześnie zgodnie z DSM-5 należy określić, czy obserwuje się częściową, czy pełną remisję (tab. 3).

Aby uwzględnić ubytek masy ciała w przypadku dzieci i młodzieży <15 r.ż., należy odnieść się do percentyli wskaźnika masy ciała (BMI – body mass index) lub percentyli dla masy ciała i wzrostu odpowiednio do wieku. Różnica powyżej dwóch kanałów percentylowych między masą ciała stosowną do wieku świadczy o istniejącym zaburzeniu. W przypadku osób >15 r.ż. ciężkość zaburzenia określa się na podstawie wskaźnika masy ciała. BMI oblicza się wg wzoru: masa ciała w kg, podzielona przez wzrost w m². Zakres rozpatrywanych wartości BMI i określenia jego stopnia ciężkości przedstawia tabela 4.