Odpowiedź na tak zadane pytanie nie jest prosta, tak samo jak bardzo złożona jest problematyka niepełnosprawności. Od dawna wiadomo, że zdrowie jednostki i populacji zależy przede wszystkim od stylu życia, w tym zachowań prozdrowotnych, takich jak prawidłowe odżywianie, aktywność fizyczna i umiejętność radzenia sobie ze stresem.

Wprowadzenie

Lekarze specjaliści medycyny sportowej, kardiologii, ortopedii, rehabilitacji medycznej, onkologii, chorób wewnętrznych wiedzą, jak duże znaczenie w profilaktyce i leczeniu wielu chorób ma odpowiednio zaplanowana aktywność fizyczna. Dotyczy to wielu schorzeń, m.in. układu krążenia (które są najczęstszą przyczyną niepełnosprawności), chorób układu ruchu i metabolicznych (cukrzycy, otyłości itd.). W nowej Piramidzie Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej (2016 r.), opracowanej przez Instytut Żywności i Żywienia, zwrócono szczególną uwagę na ogromne znaczenie aktywności fizycznej w zachowaniu zdrowia, sytuując ją u jej podstawy. Aktywność ta spełnia różne cele w zależności od stanu zdrowia i stopnia sprawności (lub niepełnosprawności) człowieka.

Niepełnosprawność – podstawowe zagadnienia

Ujednolicenie definicji oraz pomiar niepełnosprawności w skali międzynarodowej nastręczają wiele problemów. Metodologie w różnych krajach powodują, że trudno oszacować liczbę osób z niepełnosprawnością na świecie. Dane pochodzące z różnych źródeł są rozbieżne. W większości regionów świata (ok. 62%) stosowane są krajowe definicje obowiązujące ustawowo. Pozostałe odnoszą się do klasyfikacji Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), a w najmniejszym stopniu Międzynarodowej Klasyfikacji Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia (klasyfikacji ICF).

W 2001 r. WHO w celu ujednolicenia pojęcia niepełnosprawności zaproponowała 4 kryteria dotyczące: funkcji organizmu, struktury ciała, aktywności i uczestnictwa oraz środowiska życia. W ślad za tym powstała klasyfikacja ICF, w której połączono podejścia medyczne ze społecznymi w określaniu niepełnosprawności. Rehabilitacja jest traktowana przede wszystkim jako proces przywracania zdrowia. W mniejszym stopniu polega ona na niwelowaniu skutków chorób i uszkodzeń.

Sean M. Tweedy nieco zmodyfikował system ICF w celu utworzenia sportowych klas osób z niepełnosprawnościami (ON). Aktywność ruchowa stanowi w tej koncepcji centrum systemu, umożliwiając ON poprawę stanu zdrowia, zmniejszenie lub niwelowanie skutków dysfunkcji i uczestnictwo w życiu społecznym.

Definiowanie niepełnosprawności jest różne i zależy od celu, jakiemu ma służyć. W teorii rehabilitacji, której podstawą jest określenie możliwości oddziaływania na osobę z niepełnosprawnością w celu poprawy jakości jej życia, ważne jest poszukiwan...