W SKRÓCIE
Leczenie nadciśnienia tętniczego za pomocą większości leków przeciwnadciśnieniowych zmniejsza chorobowość i śmiertelność z przyczyn sercowo-naczyniowych. Kontrowersyjna jest jednak kwestia wpływu poszczególnych grup tych leków na metabolizm glukozy i lipidów. Pojawiło się na ten temat wiele mitów i nieporozumień. O ile starsze grupy leków przeciwnadciśnieniowych, takie jak diuretyki czy β-adrenolityki, mają niekorzystny wpływ, to nowsze wydają się nie mieć wpływu bądź też wpływać korzystnie na metabolizm glukozy i lipidów. Odległe skutki polekowych zaburzeń metabolicznych są wciąż przedmiotem dyskusji. Wiadomo, że oporność na insulinę odgrywa główną rolę w patogenezie nadciśnienia tętniczego i cukrzycy typu 2. Coraz więcej danych wskazuje, że hamowanie układu renina-angiotensyna-aldosteron za pomocą inhibitorów konwertazy angiotensyny lub antagonistów receptorów AT1 dla angiotensyny zwiększa insulinowrażliwość, wskutek czego zmniejsza ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2.

Wstęp

Na nadciśnienie tętnicze choruje około 60 mln Amerykanów, a ryzyko rozwoju tej choroby w ciągu całego życia u 55-latków z prawidłowym ciśnieniem tętniczym wynosi 90%.^1,2 Zarówno w przebiegu nadciśnienia tętniczego, jak i cukrzycy typu 2 występuje insulinooporność.^3,4 Cukrzyca typu 2 często współistnieje z nadciśnieniem tętniczym. Oszacowano, że prawdopodobieństwo jej rozwoju jest 2,5-krotnie większe u chorych na nadciśnienie tętnicze niż u osób z prawidłowym ciśnieniem.⁵ W przeprowadzonym ostatnio badaniu przekrojowym wśród 420 chorych na nadciśnienie samoistne u około 68% stwierdzono zaburzenia metabolizmu glukozy, przy czym u 45% nie były one wcześniej rozpoznane.⁶ Podobnie około 40% osób z nowo rozpoznaną cukrzycą typu 2 choruje na nadciśnienie tętnicze.⁷ Powikłania sercowo-naczyniowe cukrzycy typu 2 pojawiają się na długo przed rozpoznaniem tej choroby.^8,9

Nadciśnienie tętnicze, zaburzenia tolerancji glukozy i dyslipidemie mają tendencję do występowania w tych samych populacjach. Wraz z takimi czynnikami, jak otyłość brzuszna, nasilony proces zapalny, stres oksydacyjny i zakrzepica wchodzą w skład zespołu kardiometabolicznego. W przypadku nadciśnienia tętniczego zaobserwowano kilka mechanizmów sprzyjających oporności na insulinę, które przedstawione zostały w tabeli 1. Można do nich zaliczyć upośledzenie poreceptorowego działania insuliny, zaburzenia metabolizmu glukozy, zmniejszenie dostarczania glukozy i insuliny do mięśni szkieletowych oraz zmiany w strukturze mięśni szkieletowych.