Artykuł rozpoczyna się opisem przypadku, ilustrującym powszechnie znane zagadnienie kliniczne. Następnie zaprezentowano dane z piśmiennictwa na poparcie różnych metod postępowania, uzupełnione przeglądem oficjalnych wytycznych (jeśli takie istnieją). Na zakończenie autorzy przedstawiają własne zalecenia kliniczne.

23-letnia kobieta skarży się na kołatanie serca. W ciągu ostatnich 6 miesięcy miała luźne stolce, pomimo dobrego apetytu i właściwego odżywiania się jej masa ciała zmniejszyła się o 4,5 kg; pacjentka stała się również bardziej drażliwa. Chora wydaje się być zaniepokojona, jej tętno wynosi 119/min, ciśnienie krwi 137/80 mmHg. Gruczoł tarczowy jest rozlany, dwukrotnie powiększony w stosunku do normy, symetryczny, twardy i niebolesny przy palpacji. Nad tarczycą słyszalny jest szmer naczyniowy. Pacjentka ma dodatni objaw Graefego, ale nie ma wytrzeszczu ani obrzęku tkanek oczodołów. Stężenie TSH wynosi 0,02 µg/ml (norma 0,35-4,5), stężenie wolnej tyroksyny 4,10 ng/dl (norma 0,89-1,76). Jak należy dalej diagnozować i leczyć tę pacjentkę?

Problem kliniczny

Choroba Gravesa i Basedowa dotyczy około 0,5% populacji i jest przyczyną 50-80% przypadków nadczynności tarczycy.^1,2 Nadczynność tarczycy w przebiegu tej choroby jest wynikiem działania krążących przeciwciał klasy IgG, które wiążą się i pobudzają sprzężony z białkiem G receptor dla TSH.¹ Aktywacja receptora powoduje przerost pęcherzykowy i hiperplazję tarczycy, co przyczynia się zarówno do jej powiększenia, jak i wzrostu produkcji hormonów tarczycy oraz zwiększenia frakcji trijodotyroniny (T₃) w stosunku do tyroksyny (T₄) (z około 20% do ponad 30%).³ Badania oceniające czynność tarczycy zwykle ujawniają obniżone stężenie TSH i podwyższone stężenia T₄ i T₃. Obniżone stężenie TSH przy prawidłowych stężeniach T₄ i T₃ określa się jako subkliniczną nadczynność tarczycy.⁴ Klinicznie jawna oftalmopatia występuje u około 30-50% pacjentów z chorobą Gravesa i Basedowa, ale w badaniach obrazujących oczodoły wykrywa się ją u ponad 80%.^1,5 Do objawów oftalmopatii, która ma różne nasilenie, a jej przebieg jest zwykle niezależny od choroby tarczycy, zalicza się wytrzeszcz, obrzęk i zapalenie tkanek oczodołu, zapalenie rogówki, światłowstręt, zajęcie mięśni okoruchowych i dodatni objaw Graefego (mogące się również pojawiać przy zwiększonej stymulacji adrenergicznej)^1,5.

Stosunek liczby kobiet do mężczyzn wśród pacjentów z chorobą Gravesa i Basedowa mieści się pomiędzy 5:1 a 10:1. Najwyższa zapadalność występuje między 40 a 60 r.ż., chociaż może dotyczyć osób w każdym wieku.1 Zgodność zachorowania u bliźniąt monoz...