W skrócie

Skuteczna chemioterapia przeciwbakteryjna wymaga integracji danych farmakologicznych i mikrobiologicznych w celu uzyskania najkorzystniejszych klinicznych i mikrobiologicznych wyników leczenia. Poznanie występujących między nimi zależności umożliwia racjonalny wybór optymalnej dawki leku. Próby przeniesienia wyników badań naukowych w sferę praktyki napotykają jednak trudności. W praktyce klinicznej nadal nie wykorzystuje się w pełni wielu wyników badań z zakresu farmakokinetyki i farmakodynamiki. W artykule podsumowano wiedzę na ten temat uzyskaną w ciągu ubiegłych dekad, a także zwrócono uwagę na niektóre przeszkody utrudniające wykorzystanie wyników badań farmakologicznych w praktyce klinicznej. Zniesienie tych barier ułatwiłoby zastosowanie istotnych klinicznie wyników badań w terapii pacjentów i przyczyniło się do rozwoju medycyny opartej na dowodach otrzymanych z badań naukowych. Możliwa byłaby również poprawa wyników leczenia oraz redukcja rozwoju oporności drobnoustrojów.

Wprowadzenie

Skuteczna chemioterapia wymaga doboru optymalnego dawkowania leku w celu uzyskania największego prawdopodobieństwa korzystnego efektu terapeutycznego przy jednoczesnym zminimalizowaniu działań toksycznych. W zwalczaniu zakażeń największą rolę odgrywa zależność między ekspozycją na lek a efektem przeciwbakteryjnym. Do opracowania optymalnej metody dawkowania konieczne jest dokładne poznanie danych farmakokinetycznych, farmakodynamicznych i mikrobiologicznych oraz ich integracja. Koncepcje dotyczące wpływu farmakokinetyki i farmakodynamiki na wyniki leczenia przeciwbakteryjnego po raz pierwszy zaprezentowano w latach 40. i 50. XX w., jednak dokładne badania nad tymi zagadnieniami przeprowadzano od lat 70. do początku lat 90. Ważną rolę w ocenie różnych strategii leczenia zakażeń odegrały modele zwierzęce. Dzięki opracowaniu kilku takich modeli można było ocenić leki przeciwbakteryjne oraz schematy ich dawkowania in vivo. W licznych badaniach wykazano, że występują podobne zależności między parametrami farmakokinetycznymi i farmakodynamicznymi a skutecznością leczenia w doświadczalnych zakażeniach u zwierząt oraz w zakażeniach u ludzi.^1,2

Jednym z najlepszych przykładów zaakceptowania i wykorzystania w praktyce klinicznej wyników badań farmakokinetycznych i farmakodynamicznych jest zmiana schematu dawkowania aminoglikozydów i stosowanie ich raz na dobę (z wydłużeniem odstępu między...

Innym lekiem, którego schemat dawkowania analizuje się i modyfikuje na podstawie profilu farmakokinetycznego i farmakodynamicznego, jest wankomycyna. Pozostaje ona lekiem pierwszego rzutu w terapii zakażeń metycylinoopornym gronkowcem złocistym. W...