W SKRÓCIE

Immunoterapia alergenem (odczulanie) polega na wzbudzeniu klinicznej i immunologicznej tolerancji na alergen w wyniku wielokrotnego podawania wyciągów alergenowych. Dawniej opierała się na podskórnych wstrzyknięciach stopniowo zwiększanych dawek alergenu powtarzanych przez pierwsze 8-16 tygodni, a przez kolejne 3-5 lat na comiesięcznym podawaniu dawek przypominających. Dziś alergen podaje się krócej, przed sezonem największego narażenia, wykorzystuje się także alternatywne drogi podania, zwłaszcza podjęzykową.

Wskazaniem do immunoterapii są reakcje alergiczne zależne od IgE; szczególną skuteczność osiąga się u osób uczulonych na jady owadów oraz u chorych z ciężkim sezonowym alergicznym zapaleniem błony śluzowej nosa opornym na inne leki przeciwalergiczne. W każdym przypadku należy wyważyć możliwe korzyści z działaniami niepożądanymi. Ze względu na ryzyko odległych ogólnoustrojowych działań niepożądanych immunoterapię powinien zlecać i podawać wyłącznie wykwalifikowany i doświadczony personel medyczny w sali ze sprzętem do resuscytacji.¹

Skuteczność

Immunoterapia jest skuteczna w sezonowym alergicznym nieżycie nosa wywoływanym pyłkami traw, drzew i chwastów. U większości pacjentów z katarem siennym skuteczne są glikokortykosteroidy donosowe lub leki przeciwhistaminowe (ryc. 1). W badaniu przeprowadzonym w ramach podstawowej opieki zdrowotnej w południowej Anglii wykazano jednak, że u 40% chorych z katarem siennym leczenie było nieskuteczne.² U części z nich immunoterapia mogłaby przynieść wymierne korzyści. W Wielkiej Brytanii przeprowadzono niedawno wieloośrodkowe kontrolowane placebo badanie kliniczne 410 chorych z potwierdzonym opornym na leczenie katarem siennym i IgE-zależną reakcją alergiczną na pyłki traw. Zauważono zależne od dawki złagodzenie objawów klinicznych i mniejsze wykorzystanie leków doraźnych w sezonie pylenia oraz długotrwałą poprawę jakości życia.³ Brakuje badań bezpośrednio porównujących różne metody leczenia farmakologicznego. Mimo to w niedawnej metaanalizie Cochrane’a stwierdzono, że immunoterapia zmniejsza nasilenie objawów o około 30% w porównaniu z placebo, co czyni ją korzystniejszą od glikokortykosteroidów donosowych (18%), leków przeciwhistaminowych (7%) i leków przeciwleukotrienowych (5%).⁴

Odczulanie jest skuteczne także u chorych z całorocznym uczuleniem na alergeny roztoczy kurzu domowego i kota. Ze względu na brak standardowych wyciągów alergenowych i ograniczone dane z randomizowanych kontrolowanych badań klinicznych nie zaleca ...