W SKRÓCIE

Wobec braku perspektyw na opracowanie leków modyfikujących przebieg choroby zwyrodnieniowej stawów, celem leczenia chorych jest łagodzenie bólu i utrzymanie funkcji ruchowych. Są dowody potwierdzające zasadność takich metod niefarmakologicznych jak edukacja pacjenta, umiarkowane ćwiczenia i redukcja masy ciała oraz korzystanie z pomocniczych urządzeń umożliwiających zmniejszenie bólu i hamujących postęp niesprawności ruchowej. Lekami pierwszego rzutu są paracetamol i NLPZ. Należy pamiętać jednak, że ich przewlekłe stosowanie wiąże się z działaniami niepożądanymi. Naukowe dowody potwierdzają zasadność stosowania opioidów w leczeniu bólu w chorobie zwyrodnieniowej stawów, jeśli nieskuteczne są dotychczas stosowane leki. Równoczesne stosowanie NLPZ i opioidów pozwala na zmniejszenie dawek leków, oba leki we względnie małych dawkach działają bowiem synergistycznie przy ograniczonych działaniach niepożądanych. Do alternatywnych metod leczenia należy podawanie tramadolu i dostawowe wstrzyknięcia glikokortykosteroidów i kwasu hialuronowego. Nie potwierdzono korzystnego działania glukozaminy jako leku wspomagającego, nie wiadomo też, czy podawanie chondroityny, S-adenozylometioniny i sulfotlenku dimetylu w leczeniu bólu w chorobie zwyrodnieniowej stawów jest uzasadnione.

W  połowie ogłoszonej przez Światową Organizację Zdrowia Dekady Kości i Stawów, a przez Kongres Stanów Zjednoczonych – Dekady Bólu właściwa będzie ocena zakresu wiedzy na temat choroby zwyrodnieniowej stawów i jej leczenia.¹ Choć należy się spodziewać, że częstość występowania choroby zwyrodnieniowej stawów będzie rosła w miarę starzenia się populacji,² wiek nie jest jedynym czynnikiem wpływającym na szeroki problem kliniczny, jakim jest walka z bólem i niesprawnością. Elementem koniecznym do wywołania choroby jest zniszczenie chrząstki hialinowej, ale na jej przebieg istotny wpływ mają inne procesy zachodzące w strukturach stawu, tak że w końcu proces chorobowy obejmuje cały staw. Wraz z rozwojem wiedzy na temat procesów biochemicznych leżących u podstaw choroby zwyrodnieniowej stawów dokonuje się postęp w leczeniu operacyjnym i doskonalone są urządzenia wspomagające. Wyniki badań klinicznych nad lekami modyfikującymi przebieg choroby zwyrodnieniowej stawów były niezadowalające, stwierdzono bowiem, że są toksyczne dla zwierząt.

Potwierdzenie działania leku modyfikującego przebieg choroby u ludzi jest poważnym wyzwaniem, trudno bowiem o miernik skuteczności leczenia – nierzadko zauważa się niezgodność między nasileniem bólu w stawie kolanowym a zmianami radiologicznymi,3 ...