W SKRÓCIE

Krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego jest częstym stanem nagłym. Roczną zapadalność w Wielkiej Brytanii ocenia się na 50-170 przypadków na 100 000 osób.^1,2 Dane brytyjskie wskazują, że śmiertelność wynosi 14% i jest wyższa w starszych grupach wiekowych oraz u osób poważnie chorych.³ Wskaźnik ten nie spada, a przyczyną jest wzrost średniej długości życia i coraz większy odsetek osób z ciężkimi chorobami przewlekłymi.

Wstępna ocena

W ramach wstępnego postępowania należy ocenić nasilenie krwawienia i konieczność uzupełnienia niedoboru płynów (tab. 1).

Skale ryzyka w krwawieniu z górnego odcinka przewodu pokarmowego

Do oceny rokowania w krwawieniu z górnego odcinka przewodu pokarmowego najczęściej stosuje się skale Rockalla i Blatchforda.

Skala Rockalla. Opracowano ją na podstawie prospektywnego badania 4185 pacjentów z krwawieniem z górnego odcinka przewodu pokarmowego.³ Skala umożliwia ocenę ryzyka zgonu na podstawie trzech czynników klinicznych i dwóch zmiennych endoskopowych (tab. 2). Stosuje się ją i przed, i po endoskopii. Im wyższa punktacja, tym gorsze rokowanie; łączna punktacja <3 świadczy o dobrym rokowaniu. We wspomnianym badaniu w grupie niskiego ryzyka znalazło się przed endoskopią 15%, a po endoskopii 26% pacjentów (tab. 3).

Skala Blatchforda. Elementami skali Blatchforda są wyłącznie zmienne kliniczne i laboratoryjne, natomiast nie endoskopowe.⁵ W przeciwieństwie do skali Rockalla ocenia przede wszystkim potrzebę interwencji klinicznej (przetoczenia krwi, zabiegu chirurgicznego lub endoskopowego). Klasyfikację opracowano na podstawie prospektywnej analizy 1748 pacjentów hospitalizowanych z powodu krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego w zachodniej Szkocji (tab. 4). Uproszczona skala (tzw. szybka ścieżka diagnostyczna) utworzona w oparciu o ten system klasyfikacyjny (0 punktów w skali Blatchforda oznacza, że interwencja kliniczna jest najprawdopodobniej niepotrzebna) pozwala na identyfikację 99% pacjentów, którzy wymagają interwencji i 32% z niewielkim krwawieniem, którzy takiej interwencji nie potrzebują.

Omawiane skale pozwalają przydzielić pacjentów do grupy niskiego ryzyka zgonu, w której prawdopodobieństwo interwencji medycznej jest niewielkie, lub do grupy wysokiego ryzyka. W wielu ośrodkach skal tych używa się do wstępnej oceny, czy pacjenta będzie można w miarę wcześnie wypisać lub też czy konieczne będzie przyjęcie na oddział intensywnej opieki albo pilna endoskopia.

Resuscytacja