Nieżyt nosa u kobiet w ciąży występuje stosunkowo często, stwierdza się go u 18-30% ciężarnych. Głównymi objawami są: przekrwienie błon śluzowych nosa, kichanie i wodnista wydzielina. Etiologia zaburzenia nie została do końca poznana, ale podkreśla się rolę zmian hormonalnych w czasie ciąży. Leczenie opiera się głównie na edukacji pacjentek oraz zlecaniu leków łagodzących objawy, przy czym zawsze należy brać pod uwagę stopień bezpieczeństwa ich stosowania podczas ciąży.

Wprowadzenie

Kobiety w ciąży bardzo często zgłaszają uczucie obrzęku w jamie nosowej, które sprawia dyskomfort i może powodować odczucie duszności. Mogą pojawiać się też inne objawy, takie jak kichanie czy wodnisty katar (tzw. cieknący nos). Symptomatologia jest zatem bardzo podobna do alergicznego nieżytu nosa, jednak nie można znaleźć żadnego związku z alergenem czy z infekcją wirusową, bakteryjną lub grzybiczą. Ta dolegliwość występuje u ok. 1/5 kobiet w ciąży i może się utrzymywać nawet do kilku tygodni po urodzeniu dziecka.^1,2

Mówimy o tzw. ciążowym nieżycie nosa. Definiowany jest on jako przekrwienie błony śluzowej nosa w ciągu ostatnich 6 lub więcej tygodni ciąży, bez innych objawów zakażenia dróg oddechowych i bez znanej przyczyny alergicznej, z całkowitym ustąpieniem objawów w ciągu 2 tygodni po porodzie.² Ciążowe zapalenie błony śluzowej nosa może się pojawić w każdym tygodniu ciąży, ale najczęściej występuje w pierwszym trymestrze.³

W związku z tym bardzo ważnym elementem jest leczenie ciążowego nieżytu nosa, w tym stosowanie leków bezpiecznych i dających minimalne objawy niepożądane.

Epidemiologia

Badania populacyjne często nie różnicują ciążowego nieżytu nosa z innymi rodzajami nieżytu nosa. Częstość jego występowania szacuje się na 18-30%.³ Największe badania populacyjne dotyczące rozpowszechnienia nieżytu przeprowadzono w Szwecji za pomocą kwestionariuszy. U 599 pacjentek, z wyjątkiem tych, które już miały objawy nieżytu nosa przed ciążą, potwierdzono, że częstość występowania ciążowego nieżytu nosa wynosi 22%.⁴

W innych badaniach oceniających 109 kobiet w ciąży za pomocą kwestionariuszy i rynoskopii przedniej oszacowano częstość występowania nieżytu ciążowego na 9%. Dzięciołowska-Baran i wsp.⁵ do swojego badania włączyli 117 kobiet w ciąży z województwa zachodniopomorskiego. Kobiety wypełniły ankiety, na podstawie których stwierdzono występowanie ciążowego nieżytu nosa u 39% ciężarnych. Ta różnica w częstości występowania wynika nie tylko z trudności w dostępie do diagnozowania tej choroby, lecz także z faktu, że objawy zarówno nieżytu nosa, jak i astmy oskrzelowej mogą się pogłębić, zmniejszyć lub pozostać niezmienione w czasie ciąży, a ponadto mogą się one różnić pod względem prezentacji klinicznej w różnych tygodniach ciąży.