1. Pacjentka, lat 64, z depresją, bezsennością, dyslipidemią oraz nadciśnieniem tętniczym przyjmuje: duloksetynę w dawce 90 mg/24 h, peryndopryl 10 mg/24 h, amlodypinę 10 mg/24 h, pitawastatynę 4 mg/24 h oraz zolpidem 10 mg przed snem. U pacjentki wystąpił ból ucha o natężeniu >6 w skali numerycznej (NRS – Numerical Rating Scale). Kobieta odbyła konsultację u lekarza otolaryngologa, w otoskopii bez odchyleń od stanu prawidłowego. Zlecono jednak amoksycylinę w dawce 1 g 3 ×/24 h oraz ibuprofen w dawce 400 mg 3 ×/24 h – bez efektu, ból ucha się utrzymywał.

Który z przyjmowanych przez pacjentkę leków może powodować takie działanie niepożądane?

a. Pitawastatyna

b. Peryndopryl

c. Amlodypina

d. Duloksetyna

e. Zolpidem

Komentarz

Jednym z działań niepożądanych stosowania duloksetyny może być ból ucha. Leki z grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI – selective serotonin reuptake inhibitors) i rzadziej selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego noradrenaliny (SNRI – selective norepinephrine reuptake inhibitors), do których należy duloksetyna, mogą indukować objawy bólowe. Wiąże się to z wpływem tych leków na przekaźnictwo serotoninergiczne, a warto przypomnieć, że sama serotonina wykazuje obwodowe działanie promujące nocycepcję (przekaźnictwo bodźca bólowego). Do innych objawów, które mogą być indukowane przez leki z grupy SSRI, należą bóle gardła, dziąseł oraz języka.

2. Pacjentka, lat 68, zgłosiła się do lekarza POZ z powodu zgagi występującej od około 2 tygodni, przemijającej okresowo po doraźnym stosowaniu pantoprazolu w dawce 20 mg, który kobieta kupiła bez recepty. Równocześnie po zażyciu czwartej tabletki pantoprazolu u pacjentki wystąpiła uogólniona osutka plamisto-grudkowa na całym ciele. Lekarz POZ rozpoznał u pacjentki chorobę refluksową i zalecił stosowanie ranitydyny w dawce 150 mg 2 ×/24 h oraz itoprydu w dawce 50 mg 3 ×/24 h. Wybór antagonisty receptora H2 – ranitydyny – był podyktowany faktem objawów niepożądanych, jakie wystąpiły po podaniu pantoprazolu. Pacjentka jest jednocześnie leczona z powodu nadciśnienia tętniczego i przyjmuje zofenopryl w dawce 30 mg/24 h oraz amlodypinę w dawce 10 mg/24 h. Z uwagi na rozpoznaną cukrzycę typu 2 przyjmuje dodatkowo metforminę w dawce 1000 mg/24 h oraz dapagliflozynę w dawce 10 mg/24 h.

Po trzech dniach od wdrożenia do terapii ranitydyny i itoprydu pacjentka stwierdziła złowonny zapach moczu: gnilny, przypominający wonią zepsutą rybę. Równocześnie wystąpił niesmak w ustach oraz nieprzyjemny zapach oddechu. Kobieta nie miała objaw...