Codziennie zdajesz egzamin z medycyny

Farmakoterapia

dr hab. n. med. Jarosław Woroń

Adres do korespondencji:

Zakład Farmakologii Klinicznej, Katedra Farmakologii, Wydział Lekarski, Uniwersytet Jagielloński – Collegium Medicum

Oddział Kliniczny Anestezjologii i Intensywnej Terapii, Szpital Uniwersytecki w Krakowie

ul. Grzegórzecka 16, 31-531 Kraków

e-mail: j.woron@uj.edu.pl

1. Pacjentka, lat 64, z depresją, bezsennością, dyslipidemią oraz nadciśnieniem tętniczym przyjmuje: duloksetynę w dawce 90 mg/24 h, peryndopryl 10 mg/24 h, amlodypinę 10 mg/24 h, pitawastatynę 4 mg/24 h oraz zolpidem 10 mg przed snem. U pacjentki wystąpił ból ucha o natężeniu >6 w skali numerycznej (NRS – Numerical Rating Scale). Kobieta odbyła konsultację u lekarza otolaryngologa, w otoskopii bez odchyleń od stanu prawidłowego. Zlecono jednak amoksycylinę w dawce 1 g 3 ×/24 h oraz ibuprofen w dawce 400 mg 3 ×/24 h – bez efektu, ból ucha się utrzymywał.

Który z przyjmowanych przez pacjentkę leków może powodować takie działanie niepożądane?

a. Pitawastatyna

b. Peryndopryl

c. Amlodypina

d. Duloksetyna

e. Zolpidem

Komentarz

Jednym z działań niepożądanych stosowania duloksetyny może być ból ucha. Leki z grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI – selective serotonin reuptake inhibitors) i rzadziej selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego noradrenaliny (SNRI – selective norepinephrine reuptake inhibitors), do których należy duloksetyna, mogą indukować objawy bólowe. Wiąże się to z wpływem tych leków na przekaźnictwo serotoninergiczne, a warto przypomnieć, że sama serotonina wykazuje obwodowe działanie promujące nocycepcję (przekaźnictwo bodźca bólowego). Do innych objawów, które mogą być indukowane przez leki z grupy SSRI, należą bóle gardła, dziąseł oraz języka.

2. Pacjentka, lat 68, zgłosiła się do lekarza POZ z powodu zgagi występującej od około 2 tygodni, przemijającej okresowo po doraźnym stosowaniu pantoprazolu w dawce 20 mg, który kobieta kupiła bez recepty. Równocześnie po zażyciu czwartej tabletki pantoprazolu u pacjentki wystąpiła uogólniona osutka plamisto-grudkowa na całym ciele. Lekarz POZ rozpoznał u pacjentki chorobę refluksową i zalecił stosowanie ranitydyny w dawce 150 mg 2 ×/24 h oraz itoprydu w dawce 50 mg 3 ×/24 h. Wybór antagonisty receptora H2 – ranitydyny – był podyktowany faktem objawów niepożądanych, jakie wystąpiły po podaniu pantoprazolu. Pacjentka jest jednocześnie leczona z powodu nadciśnienia tętniczego i przyjmuje zofenopryl w dawce 30 mg/24 h oraz amlodypinę w dawce 10 mg/24 h. Z uwagi na rozpoznaną cukrzycę typu 2 przyjmuje dodatkowo metforminę w dawce 1000 mg/24 h oraz dapagliflozynę w dawce 10 mg/24 h.

Po trzech dniach od wdrożenia do terapii ranitydyny i itoprydu pacjentka stwierdziła złowonny zapach moczu: gnilny, przypominający wonią zepsutą rybę. Równocześnie wystąpił niesmak w ustach oraz nieprzyjemny zapach oddechu. Kobieta nie miała objaw...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Komentarz

Działanie niepożądane, jakie wystąpiło, nazywa się zespołem odoru rybnego. Jest ono skutkiem stosowania ranitydyny i itoprydu. W metabolizmie tych leków uczestniczą monooksygenazy flawinowe. [...]

Komentarz

Duloksetyna jest inhibitorem izoenzymu CYP2D6 i w związku z tym hamuje metabolizm metoprololu, który jest metabolizowany przez ten izoenzym. Konsekwencją tej interakcji jest wzrost [...]

Komentarz

Nie należy stosować paracetamolu w bólach trzewnych, w tym w zespole bolesnego miesiączkowania. Paracetamol nie wykazuje efektu analgetycznego w mechanizmie obwodowym i może indukować powikłanie, jakim [...]

Komentarz

Doksazosyna jest obwodowo działającym lekiem α1-adrenolitycznym. Z uwagi na swój mechanizm działania antagonizuje działanie zarówno wyciągów z ruszczyka kolczastego, jak i diosminy, co w praktyce [...]

Komentarz

Największa liczba interakcji omeprazolu wynika z uwarunkowań farmakokinetycznych, co jest związane bezpośrednio z faktem, że wykazuje on działanie hamujące w stosunku do dwóch istotnych w metabolizmie [...]

Komentarz

Rywaroksaban jest metabolizowany w wątrobie przez izoenzym CYP3A4 cytochromu P450 oraz transportowany przez glikoproteinę P. Dlatego leki hamujące aktywność zarówno CYP3A4, jak [...]

Do góry