Prawo dla lekarza

Ofiary przemocy – co lekarz musi, a czego nie powinien robić w świetle prawa

adw. Anna Popławska

Kancelaria Adwokacka Anna Popławska w Łodzi, filia w Poddębicach

Adres do korespondencji:

adw. Anna Popławska

Kancelaria Adwokacka Anna Popławska

ul. Sterlinga 27/29 lok. 309, 90-212 Łódź

e-mail: poczta@anna-poplawska.pl

  • Zadania lekarza w ramach zespołów interdyscyplinarnych oraz grup roboczych będących częścią lokalnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie
  • Czy trzeba mieć pewność o użyciu przemocy, czy wystarczy podejrzenie jej stosowania, by wszcząć procedurę Niebieskiej Karty? Czy konieczna jest na to zgoda osoby poszkodowanej?
  • Tajemnica lekarska a działanie mające na celu pomoc ofiarom przemocy

Przemoc we współczesnym życiu społecznym jest zjawiskiem wszechobecnym i coraz częstszym, występuje w różnych środowiskach i sferach życia. Skala przemocy rokrocznie niepokojąco narasta.

Samodzielnie bardzo trudno jest się wydostać spod wywieranej presji. Konieczne jest wsparcie rodziny, przyjaciół czy znajomych, ale w wielu przypadkach to nie wystarcza. W związku z tym do systemu przeciwdziałania przemocy poza policją i pomocą społeczną zostali także włączeni m.in. przedstawiciele ochrony zdrowia. W sytuacji uzyskania informacji o przemocy, która najczęściej rozgrywa się w rodzinach, mają oni obowiązek wszcząć procedurę Niebieskiej Karty. Szczególną rolę ma tutaj do odegrania lekarz, a zwłaszcza lekarz rodzinny, który często kontaktuje się ze swoimi pacjentami. Przedstawiciele ochrony zdrowia wchodzą także w skład zespołów interdyscyplinarnych oraz grup roboczych działających na terenie każdej gminy.

Pojęcie przemocy

Pod pojęciem przemocy rozumie się relację między ludźmi, która opiera się na użyciu przeważającej siły, co utrudnia samoobronę osoby pokrzywdzonej z uwagi na asymetrię sił, gdzie jedna ze stron ma przewagę nad drugą. Celem przemocy jest wyrządzenie ofierze szkody, wywołanie bólu, zadanie cierpienia, poniżenie etc. Sprawca naraża na szkody zdrowie, a często nawet życie ofiary. Przemoc rozumiana jest jako akt godzący w wolność osobistą jednostki, zmuszający ją do zachowań niezgodnych z własną wolą.

Rodzaje przemocy

W zależności od rodzaju zachowań sprawcy przemoc najczęściej dzielimy na:

  • fizyczną
  • psychiczną
  • seksualną
  • ekonomiczną.

Najbardziej widoczna jest oczywiście przemoc fizyczna. Pozostawia ona często zewnętrzne ślady – tym samym są one łatwiejsze do wychwycenia – takie jak: sińce, zadrapania, otarcia, a nawet złamania czy inne poważne uszkodzenia ciała. Wymagają one konsultacji, obdukcji i pomocy lekarskiej. Powtarzające się przypadki przemocy fizycznej i występujące w związku z tym uszkodzenia ciała mogą wzbudzić u lekarza uzasadnione podejrzenie użycia siły i przemocy wobec poszkodowanego.

Drugim rodzajem przemocy jest przemoc psychiczna. Występuje ona najczęściej jako przymus, groźba, zastraszenie, wykorzystanie emocjonalne. Do najczęstszych form przemocy psychicznej należą: poniżanie, wyzywanie, upokarzanie, zawstydzanie, stosowan...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Obowiązek zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa

Przepis art. 304 § 1 Kodeksu postępowania karnego (k.p.k.) nakłada na każdego, kto dowiedział się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, obowiązek zawiadomienia [...]

Zebranie dowodów

W zawiadomieniu o podejrzeniu popełnienia przestępstwa należy wskazać osoby, których ono dotyczy. Oczywiście będzie to możliwe, gdy znane są ich dane osobowe, w przeciwnym [...]

Przemoc w rodzinie

Najczęstszym rodzajem przemocy, z jakim spotykają się lekarze, to przemoc, która realizuje się w rodzinie. Krąg osób objętych ochroną przed przemocą w rodzinie został [...]

Uczestnictwo w zespołach interdyscyplinarnych oraz w grupach roboczych (lokalny system przeciwdziałania przemocy w rodzinie)

Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie nałożyła na samorząd gminy, powiatu i województwa określone obowiązki w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Ciężar realizacji zadań w tym zakresie [...]

Realizacja procedury Niebieskiej Karty

Lekarze zostali włączeni do systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie poprzez obowiązek realizacji procedury Niebieskiej Karty. Jest ona uruchamiana w przypadku podejrzenia występowania przemocy [...]

Zaświadczenie lekarskie

Podstawowymi formami pomocy osobie doznającej przemocy w rodzinie przewidzianymi przez ustawodawcę są:

Tajemnica lekarska

Na lekarzu spoczywa obowiązek wynikający z ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, a także z ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, mianowicie zachowania w tajemnicy informacji [...]

Odpowiedzialność zawodowa

Do 1 sierpnia 2010 r. obowiązkowi zawiadomienia o stosowaniu przemocy podlegały tylko podejrzenia powzięte w związku z wykonywaniem zadań służbowych. Obowiązek ten dotyczył więc [...]

Podsumowanie

Rola lekarza we wczesnym wykrywaniu przypadków użycia przemocy jest bardzo ważna. Właściwe podejście do pacjenta i prawidłowo przeprowadzony wywiad lekarski mogą doprowadzić [...]
Do góry