Onkologia
Wtórny niedobór odporności u biorców allogenicznych komórek krwiotwórczych
dr n. med. Ewa Karakulska-Prystupiuk
- Wtórne zaburzenia odporności są najczęstszym powikłaniem transplantacji allogenicznych komórek krwiotwórczych. Przeżycie biorców komórek krwiotwórczych jest niedostateczne, a zakażenia pozostają przyczyną ok. 20% śmiertelnych powikłań zabiegu
- Niedobory odporności w tej populacji chorych mają złożony charakter. Wynikają z podstawowej, najczęściej nowotworowej choroby i jej leczenia, toksyczności kondycjonowania oraz długotrwałego, wieloetapowego procesu rekonstytucji odporności
- Prewencja zakażeń obejmuje: profilaktykę przeciwinfekcyjną o szerokim zakresie działania, planową realizację szczepień ochronnych oraz, u wybranych biorców, suplementację immunoglobulin
Zabiegi przeszczepienia allogenicznych krwiotwórczych komórek macierzystych (allo-HSCT – allogeneic hematopoietic stem cell transplantation) stają się w ostatnich latach coraz powszechniejszą metodą leczenia tych chorób rozrostowych układu krwiotwórczego, które w innym przypadku szybko prowadzą do zgonu. Rokrocznie w 19 ośrodkach w Polsce wykonuje się blisko 700 takich zabiegów, a na świecie ponad 60 000. Przeżycie biorców jest jednak nadal wyraźnie skrócone w porównaniu z populacją osób całkowicie zdrowych. Według danych statystycznych pierwsze dwa lata po zabiegu przeżywa średnio niespełna 60% pacjentów (w zależności od czynników rokowniczych od 30% do 70%).
Jedną z istotnych przyczyn przedwczesnej śmiertelności biorców są zakażenia. Wieloośrodkowa analiza przyczyn śmiertelności biorców allo-HSCT wykazała, że liczba zgonów z powodu zakażeń wirusowych, mieszanych i zakażeń o niejasnej etiologii w późnym okresie, tj. powyżej roku, a oceniana po 5 latach od transplantacji, nie zmieniła się w ciągu ostatnich 30 lat! Pomimo coraz większej liczby dostępnych leków przeciwinfekcyjnych ponad 20% biorców nadal umiera z powodu zakażeń. Są one związane z wtórnymi niedoborami odporności (SID – secondary immunodeficiencies), które dotyczą w mniejszym lub większym stopniu wszystkich biorców1-4.
Przyczyny wtórnych niedoborów odporności po allo-HSCT
Wtórne niedobory odporności u biorców allogenicznych krwiotwórczych komórek mają charakter złożony. Przyczyny wywołujące SID można podzielić na przed-, około- i poprzeszczepieniowe (tab. 1).
Przedprzeszczepieniowe przyczyny wtórnych niedoborów odporności po allo-HSCT
Większość biorców allogenicznych krwiotwórczych komórek to osoby z chorobą rozrostową układu krwiotwórczego. Zgodnie z danymi statystycznymi European Society for Blood and Marrow Transplantation (EBMT) wśród przyczyn wykonania transplantacji allog...
