Onkologia

Wtórny niedobór odporności u biorców allogenicznych komórek krwiotwórczych

dr n. med. Ewa Karakulska-Prystupiuk

Katedra i Klinika Hematologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych, Warszawski Uniwersytet Medyczny

Adres do korespondencji:

dr n. med. Ewa Karakulska-Prystupiuk

Katedra i Klinika Hematologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych,

Warszawski Uniwersytet Medyczny

ul. Banacha 1A, 02-097 Warszawa

e-mail: ewa.karakulska-prystupiuk@wum.edu.pl

  • Wtórne zaburzenia odporności są najczęstszym powikłaniem transplantacji allogenicznych komórek krwiotwórczych. Przeżycie biorców komórek krwiotwórczych jest niedostateczne, a zakażenia pozostają przyczyną ok. 20% śmiertelnych powikłań zabiegu
  • Niedobory odporności w tej populacji chorych mają złożony charakter. Wynikają z podstawowej, najczęściej nowotworowej choroby i jej leczenia, toksyczności kondycjonowania oraz długotrwałego, wieloetapowego procesu rekonstytucji odporności
  • Prewencja zakażeń obejmuje: profilaktykę przeciwinfekcyjną o szerokim zakresie działania, planową realizację szczepień ochronnych oraz, u wybranych biorców, suplementację immunoglobulin


Zabiegi przeszczepienia allogenicznych krwiotwórczych komórek macierzystych (allo-HSCT – allogeneic hematopoietic stem cell transplantation) stają się w ostatnich latach coraz powszechniejszą metodą leczenia tych chorób rozrostowych układu krwiotwórczego, które w innym przypadku szybko prowadzą do zgonu. Rokrocznie w 19 ośrodkach w Polsce wykonuje się blisko 700 takich zabiegów, a na świecie ponad 60 000. Przeżycie biorców jest jednak nadal wyraźnie skrócone w porównaniu z populacją osób całkowicie zdrowych. Według danych statystycznych pierwsze dwa lata po zabiegu przeżywa średnio niespełna 60% pacjentów (w zależności od czynników rokowniczych od 30% do 70%).

Jedną z istotnych przyczyn przedwczesnej śmiertelności biorców są zakażenia. Wieloośrodkowa analiza przyczyn śmiertelności biorców allo-HSCT wykazała, że liczba zgonów z powodu zakażeń wirusowych, mieszanych i zakażeń o niejasnej etiologii w późnym okresie, tj. powyżej roku, a oceniana po 5 latach od transplantacji, nie zmieniła się w ciągu ostatnich 30 lat! Pomimo coraz większej liczby dostępnych leków prze­ciw­infekcyjnych ponad 20% biorców nadal umiera z powodu zakażeń. Są one związane z wtórnymi niedoborami odporności (SID – secondary immunodeficiencies), które dotyczą w mniejszym lub większym stopniu wszystkich biorców1-4.

Przyczyny wtórnych niedoborów odporności po allo-HSCT

Wtórne niedobory odporności u biorców allogenicznych krwiotwórczych komórek mają charakter złożony. Przyczyny wywołujące SID można podzielić na przed-, około- i poprzeszczepieniowe (tab. 1).

Przedprzeszczepieniowe przyczyny wtórnych niedoborów odporności po allo-HSCT

Większość biorców allogenicznych krwiotwórczych komórek to osoby z chorobą rozrostową układu krwiotwórczego. Zgodnie z danymi statystycznymi European Society for Blood and Marrow Transplantation (EBMT) wśród przyczyn wykonania transplantacji allog...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Wytyczne międzynarodowych ekspertów dotyczące niedoborów odporności u biorców allo-HSCT

Zgodnie z wytycznymi National Comprehensive Cancer Network (NCCN) biorcy allo-HSCT z regeneracją neutrofili, którzy wymagają intensywnej terapii immunosupresyjnej z powodu choroby przeszczep przeciw gospodarzowi, [...]

Profilaktyka występowania zakażeń u biorców allo-HSCT

Ze względu na opisane wyżej niedobory odporności rekonwalescent po allogenicznej transplantacji komórek krwiotwórczych jest narażony na występowanie powikłań infekcyjnych, często infekcji [...]

Inne skutki wtórnych niedoborów odporności u biorców allo-HSCT

Wtórne niedobory odporności są też przyczyną pośrednią innych śmiertelnych powikłań zabiegu transplantacji. Skuteczność przeszczepienia allogenicznych komórek krwio­twórczych jest związana ze sprawną [...]

Podsumowanie

Biorcy allogenicznych komórek krwiotwórczych stanowią narastającą populację chorych z wtórnymi niedoborami odporności. Po transplantacji obserwuje się niedobory odporności ilościowe i jakościowe, które prowadzą [...]

Do góry