Psychiatria
Depresja u osób w podeszłym wieku
dr n. med. Radosław Magierski
- Cechy charakterystyczne depresji występującej u osób w podeszłym wieku
- Pułapki diagnostyczne w postępowaniu z osobami w starszym wieku
- Optymalne sposoby terapii u osób starszych i czynniki, które należy wziąć pod uwagę przy wyborze leczenia
Depresja u seniorów jest zjawiskiem częstym, ale w wielu przypadkach pozostaje nierozpoznana. Epizod depresji może się manifestować odmiennie niż u osób młodszych. Często z objawami afektywnymi współwystępują objawy psychotyczne, somatyczne oraz zaburzenia funkcji poznawczych, co może skutkować pomyłką diagnostyczną i włączeniem nieodpowiedniego leczenia. Depresja stanowi jeden z najsilniejszych czynników ryzyka próby samobójczej, którą u osób w podeszłym wieku charakteryzuje wysoki stopień skuteczności. W leczeniu stosuje się leki nowej generacji, na które pacjenci dobrze odpowiadają i które zazwyczaj dobrze tolerują. W przypadkach opornych konieczna jest augmentacja (dodanie leków z innych grup) lub zastosowanie elektroterapii.
Depresja wieku podeszłego
Prawdopodobnie dość oczywiste jest stwierdzenie, że każda grupa wiekowa charakteryzuje się specyficznym obrazem klinicznym zaburzeń afektywnych. Z tego powodu osoby doświadczone w leczeniu depresji u osób w średnim wieku nie zawsze mogą przekładać swoją wiedzę i umiejętności na adolescentów i dzieci czy seniorów. Co więcej, w obrębie populacji geriatrycznej istnieją wyraźne różnice w stanie fizycznym chorych i ich obciążeniach. Można spotkać zarówno 65-latków ze znaczną współchorobowością, jak i 90-latków bez chorób i istotnych obciążeń. Niemniej stany psychologiczny i somatyczny, poziom funkcjonowania i sprawności fizycznej oraz mobilności, kontekst towarzyski, a także perspektywy na przyszłość mogą się zasadniczo różnić pomiędzy osobami, które dopiero wchodzą w umowny okres wieku podeszłego, i seniorami starszymi o kilka dekad.
Niezależnie od powyższych rozważań należy stanowczo stwierdzić, że zaburzenia nastroju w znacznym stopniu dotyczą populacji osób w podeszłym wieku. Wraz ze wzrostem liczebności osób z tej grupy wiekowej spodziewany jest proporcjonalny przyrost seniorów doświadczających depresji. W latach 90. ubiegłego wieku podawano, że rozpowszechnienie zaburzeń nastroju w populacji seniorów jest niższe niż wśród osób w średnim wieku i wynosiło odpowiednio: depresja – 1% ogólnej populacji geriatrycznej, dystymia – 3%, objawy depresyjne – 8-15% populacji. Aktualnie uważa się, że wartości te są istotnie wyższe i różnią się w poszczególnych populacjach – począwszy od 5% w populacji ogólnej poprzez 11,5% wśród osób hospitalizowanych aż po 13,5% wśród osób przebywających w placówkach opiekuńczych1. Co więcej, przewiduje się, że rozpowszechnienie zaburzeń nastroju w populacji seniorów w kolejnych dekadach będzie rosło2.