Nefrologia

Biopsja nerki – wskazania, przeciwwskazania i praktyczne aspekty wykonywania

dr n. med. Irmina Korzeniewska-Dyl

Klinika Chorób Wewnętrznych i Nefrodiabetologii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Adres do korespondencji:

dr n. med. Irmina Korzeniewska-Dyl

Klinika Chorób Wewnętrznych i Nefrodiabetologii,

Uniwersytet Medyczny w Łodzi

ul. Żeromskiego 113, 90-549 Łódź

e-mail: irmina.korzeniewska-dyl@umed.lodz.pl

  • Biopsja nerki jest złotym standardem w rozpoznawaniu oraz leczeniu wielu chorób z zajęciem nerek
  • Od czasu wprowadzenia biopsji nerki do praktyki klinicznej w latach 50. XX w. istotnie ją udoskonalono, tak by zwiększyć jej wartość diagnostyczną oraz zmniejszyć ryzyko powikłań
  • W artykule przedstawiono wskazania, przeciwwskazania, techniki oraz powikłania procedury biopsji nerki, a także scharakteryzowano grupy pacjentów, u których jej wykonanie przynosi największe korzyści

Biopsja nerki nabrała znaczenia i stała się coraz szerzej wykorzystywaną metodą diagnostyczną w czasie, gdy w badaniach histopatologicznych zastosowano mikroskop immunofluorescencyjny oraz elektronowy, a w terapii zaczęto używać nowych leków immunosupresyjnych. Dzięki temu możliwe było nie tylko dokładne opisanie obrazu mikroskopowego wielu chorób kłębuszków nerkowych i tkanki śródmiąższowej nerek, lecz także powiązanie obrazu klinicznego z wynikiem badania histopatologicznego i prowadzenie oceny skuteczności terapii.

Przezskórna biopsja nerki (PBN) jest procedurą inwazyjną, w związku z tym jej wykonanie powinno wynikać z przekonania, że potencjalne korzyści, jakie pacjent może odnieść po uzyskaniu materiału do badania histopatologicznego, zrównoważą ryzyko możliwych powikłań.

Za wykonaniem biopsji nerki u danego pacjenta przemawiają następujące argumenty:

  • Biopsja nerki jest konieczna do ustalenia pierwotnego rozpoznania choroby nerek lub jej wynik umożliwi podjęcie decyzji dotyczącej zmiany zastosowanego już leczenia.
  • Historia naturalna podejrzewanej choroby wiąże się z ciężkim przebiegiem lub wysoką śmiertelnością.
  • Naturalny przebieg choroby może być zatrzymany przez zastosowanie leczenia.
  • Istnieją różnice w zalecanym leczeniu różnych postaci choroby, a wynik biopsji da informacje istotnie wpływające na decyzje terapeutyczne.
  • Pacjent akceptuje możliwe działania niepożądane leczenia, które może być zaproponowane po uzyskaniu wyniku biopsji.
  • Ryzyko związane z procedurą biopsji nerki jest akceptowalne w aktualnym stanie pacjenta1.

Wskazania kliniczne do biopsji nerki

Do podstawowych wskazań klinicznych do biopsji nerki należą:

  • zespół nerczycowy
  • izolowany białkomocz o nieznanej przyczynie
  • krwinkomocz lub krwiomocz stały albo epizodyczny o nieznanej przyczynie (po wykluczeniu przyczyn urologicznych)
  • przewlekła choroba nerek o nieznanej przyczynie
  • podejrzenie zajęcia nerek w chorobach układowych
  • przewlekające się ostre uszkodzenie nerek
  • upośledzenie czynności nerki przeszczepionej2,3.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Wskazania kliniczne do biopsji nerki

Do podstawowych wskazań klinicznych do biopsji nerki należą:

Zespół nerczycowy

Zespół nerczycowy może być manifestacją kliniczną różnych chorób nerek. Nie jest on wskazaniem do biopsji u dzieci do 10 r.ż., jeżeli poddaje się [...]

Izolowany białkomocz

Jest wskazaniem do biopsji nerki zależnie od nasilenia. Nie zaleca się PBN, gdy białkomocz nie przekracza 0,5-1,0 g/24 h i gdy czynność [...]

Izolowany krwinkomocz

Szczególnie uważnie należy obserwować pacjentów, u których występuje krwinkomocz z obecnością dysmorficznych erytrocytów, wskazujących na ich kłębuszkowe pochodzenie. Gdy takiemu krwinkomoczowi towarzyszy białkomocz, [...]

Ostre uszkodzenie nerek

Przewlekające się ostre uszkodzenie nerek, po wykluczeniu przyczyny przednerkowej i zanerkowej, jest wskazaniem do PBN, gdyż często potwierdza ostre kłębuszkowe zapalenie nerek, [...]

Szybko postępująca niewydolność nerek

Szybko postępujący ubytek filtracji zawsze powinien prowadzić do ustalenia rozpoznania w krótkim czasie. Gdy niewydolność nerek rozwija się w ciągu 3 miesięcy i stwierdza [...]

Zajęcie nerek w chorobach układowych

Najczęstsze choroby układowe, w których obserwuje się nieprawidłowości w badaniu moczu, to:

Cukrzycowa choroba nerek

Dotychczas powikłania nerkowe u chorego z długotrwałą cukrzycą traktowano jako typowy objaw nefropatii cukrzycowej i w takich przypadkach nie zalecano biopsji nerki. Ostatnio jednak donosi [...]

Biopsja nerki u osób w podeszłym wieku

Decyzja o biopsji nerki u osób w wieku >80 r.ż. powinna być wyważona i podejmowana w odniesieniu do konkretnego pacjenta. Oczywiście materiał biopsyjny może dostarczyć istotnych [...]

Powtórna biopsja nerki

Powtórna biopsja nerki jest wskazana, gdy:

Biopsja u kobiet w ciąży

Wskazaniami do wykonania PBN w czasie ciąży są: wystąpienie ostrego uszkodzenia nerek o niejasnej przyczynie, objawowego zespołu nerczycowego, konieczność podjęcia decyzji terapeutycznych w nefropatii [...]

Biopsja nerki przeszczepionej

Jest konieczna, gdy podejrzewa się: ostre odrzucanie, ostre niedokrwienne uszkodzenie nerki, nefropatię polekową w trakcie leczenia takrolimusem lub cyklosporyną, ostre śródmiąższowe zapalenie [...]

Technika biopsji nerki

Przezskórna biopsja nerki jest wykonywana przez nefrologów, urologów lub radiologów pod kontrolą ultrasonograficzną, za pomocą igły tnącej zaopatrzonej w urządzenie pobierające wycinek [...]

Powikłania biopsji nerki

Do najczęstszych powikłań biopsji nerki należą krwinkomocz oraz krwiaki nad- i podtorebkowe. Rzadko występują:

Biopsja nerki u pacjenta przyjmującego leki przeciwkrzepliwe i przeciwpłytkowe

Chorzy przewlekle leczeni przeciwkrzepliwie lub przeciwpłytkowo wymagają wcześniejszego przygotowania do biopsji nerki, by zmniejszyć ryzyko poważnego krwawienia. Biopsję w tych przypadkach należy [...]

Wartość diagnostyczna biopsji

Do ustalenia rozpoznania zazwyczaj wystarcza fragment tkankowy, który zawiera 8-10 kłębuszków. Większa liczba kłębuszków jest jednak potrzebna w celu rozpoznania zmian ogniskowych [...]

Podsumowanie

Badanie biopsji nerki jest niezwykle cenne dla skutecznego leczenia wielu chorób nerek. Jest to jednak procedura inwazyjna, niosąca ze sobą ryzyko [...]
Do góry