Codziennie zdajesz egzamin z medycyny

Geriatria

prof. dr hab. n. med. Zyta Beata Wojszel

Klinika Geriatrii, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku

Adres do korespondencji:

prof. dr hab. n. med. Zyta Beata Wojszel

Klinika Geriatrii, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku

Oddział Geriatrii, SP ZOZ MSWiA w Białymstoku

im. M. Zyndrama-Kościałkowskiego

ul. Fabryczna 27, 15-471 Białystok

e-mail: zyta.wojszel@umb.edu.pl

1. Pacjentka, 88 lat, emerytowany pracownik umysłowy, od 10 miesięcy owdowiała i mieszkająca samotnie, dotychczas sprawna, z wieloletnim wywiadem nadciśnienia tętniczego (leczonego indapamidem SR) oraz rozpoznanym przed miesiącem zespołem depresyjnym (włączony escytalopram w dawce 5 mg/24 h, z zaleceniem jej zwiększenia do 10 mg rano po tygodniu), zgłosiła się na szpitalny oddział ratunkowy, skarżąc się na narastające od 2 tygodni nudności (ostatnio z wymiotami), które utrudniają codzienne funkcjonowanie i przyjmowanie pokarmów. Chora skarżyła się ponadto na postępujące osłabienie i zawroty głowy powodujące trudności w samodzielnym poruszaniu się.

Jakie mogą być przyczyny zgłaszanej przez chorą dolegliwości?

a. Hipotonia

b. Hipotonia ortostatyczna

c. Odwodnienie

d. Hipokaliemia

e. Hiponatremia

Komentarz

Objawy wskazują na hiponatremię będącą wynikiem zespołu nieadekwatnego wydzielania wazopresyny (SIADH – syndrome of inappropriate antidiuretic hormone secretion), który może się pojawić w trakcie leczenia lekami przeciwdepresyjnymi z grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI – selective serotonin reuptake inhibitor), do której należy escytalopram. W opisanym przypadku hiponatremii sprzyja jednoczesne stosowanie leku moczopędnego.

2. Pacjent, 93 lata, został przywieziony na szpitalny oddział ratunkowy z powodu zaobserwowanych przez opiekującą się nim córkę od mniej więcej tygodnia niepokojących objawów pod postacią pogorszenia orientacji w otoczeniu, błądzenia w godzinach wieczornych, pogorszenia pamięci (chwilami nie rozpoznawał córki) i nasilenia incydentów nietrzymania moczu.

W wywiadzie: przed 2 tygodniami wizyta w poradni urologicznej z powodu nietrzymania moczu. Incydenty niekontrolowanych mikcji zdarzały się choremu często w sytuacjach prowokujących chęć oddania moczu (np. gdy słyszał szum lecącej wody) lub w sposó...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

1. Pacjentka, 88 lat, emerytowany pracownik umysłowy, od 10 miesięcy owdowiała i mieszkająca samotnie, dotychczas sprawna, z wieloletnim wywiadem nadciśnienia tętniczego (leczonego indapamidem SR) oraz rozpoznanym przed miesiącem zespołem depresyjnym (włączony escytalopram w dawce 5 mg/24 h, z zaleceniem jej zwiększenia do 10 mg rano po tygodniu), zgłosiła się na szpitalny oddział ratunkowy, skarżąc się na narastające od 2 tygodni nudności (ostatnio z wymiotami), które utrudniają codzienne funkcjonowanie i przyjmowanie pokarmów. Chora skarżyła się ponadto na postępujące osłabienie i zawroty głowy powodujące trudności w samodzielnym poruszaniu się.

Jakie mogą być przyczyny zgłaszanej przez chorą dolegliwości?

2. Pacjent, 93 lata, został przywieziony na szpitalny oddział ratunkowy z powodu zaobserwowanych przez opiekującą się nim córkę od mniej więcej tygodnia niepokojących objawów pod postacią pogorszenia orientacji w otoczeniu, błądzenia w godzinach wieczornych, pogorszenia pamięci (chwilami nie rozpoznawał córki) i nasilenia incydentów nietrzymania moczu.

W wywiadzie: przed 2 tygodniami wizyta w poradni urologicznej z powodu nietrzymania moczu. Incydenty niekontrolowanych mikcji zdarzały się choremu często w sytuacjach prowokujących chęć oddania [...]

3. Pacjentka, 78 lat, przebyła przed dwoma miesiącami półpasiec prawej połowy klatki piersiowej leczony acyklowirem. Od tego czasu skarży się jednak na silne, uporczywe bóle tej okolicy utrudniające jej codzienne funkcjonowanie. Bóle mają charakter neuropatyczny – pieczenie, mrowienie, drętwienie. Nie ustępują mimo stosowanych leków (paracetamol z tramadolem w dawce maksymalnej dobowej, maść z kapsaicyną).

Który z poniższych leków można byłoby w pierwszej kolejności zaproponować chorej jako leczenie wspomagające (adiuwantowe)?

4. Chora w wieku 93 lat zgłosiła się do lekarza rodzinnego z powodu zaburzeń snu. Pogorszenie jakości snu utrzymuje się od sześciu miesięcy, od śmierci męża pacjentki. Chora skarży się ponadto na obniżenie nastroju, gorszą pamięć i brak chęci do podejmowania codziennych zadań.

Który z poniższych leków powinno się włączyć do terapii zaburzeń snu u tej pacjentki?

5. Chory, 77 lat, został wypisany ze szpitala, w którym był leczony z powodu ciężkiego zapalenia płuc powikłanego niewydolnością oddechową i przebywał na oddziale intensywnej opieki medycznej. Przy przyjęciu do szpitala chory ważył 70 kg (wskaźnik masy ciała [BMI – body mass index] 24 kg/m2). Przy wypisie masa ciała wynosiła 63 kg (BMI 20 kg/m2).

Jak można ocenić stan odżywienia pacjenta i jakich zaleceń żywieniowych on wymaga?

6. Chory w wieku 70 lat z rozpoznaną przed 8 laty chorobą Parkinsona został przyjęty na szpitalny oddział ratunkowy po upadku z urazem głowy, do którego doszło w mieszkaniu mężczyzny w godzinach porannych, podczas marszu do toalety. Chory przyjmuje preparaty lewodopy oraz ropinirol w małej dawce. Przy przyjęciu do szpitala pacjent przytomny, logicznie odpowiada na pytania, leżący. Krztusi się przy próbie wypicia wody. Ciśnienie tętnicze 110/60 mmHg. Czynność serca miarowa o częstości 72/min. Mężczyzna skarży się na ból głowy w miejscu urazu oraz ból pleców. W tomografii komputerowej głowy bez zmian pourazowych i ogniskowych. W radiogramie klatki piersiowej złamanie VI i VII żebra po stronie prawej.

Co wydaje się najbardziej prawdopodobną przyczyną upadku pacjenta?

7. Chora, 85 lat, z cukrzycą typu 2 w wywiadzie, leczona glimepirydem w dawce 4 mg rano i obojętną insu­liną protaminową Hagedorna (NPH – neutral protamine Hagedorn insulin) w dawce 10 j. s.c. wieczorem, została skierowana do poradni geriatrycznej z powodu obserwowanych zaburzeń orientacji, porannych bólów głowy i zasłabnięć. W ostatnim czasie masa ciała u pacjentki zmniejszyła się o blisko 7 kg z powodu zaburzeń lękowo-depresyjnych. Do terapii przed tygodniem został włączony cytalopram w dawce 10 mg/24 h. W badaniach laboratoryjnych glikemia na czczo 109 mg/dl, hemoglobina glikowana (HbA1c) 6,1%. Chora mieszka sama, nie dysponuje wynikami pomiarów domowych glikemii – przestała ją mierzyć, gdyż „na ostatniej wizycie u diabetologa pół roku temu wszystko było w porządku i zalecono kontynuowanie dotychczasowej terapii”.

Jak należy ocenić stan wyrównania cukrzycy u tej chorej?

8. Niedobór witaminy B12 u pacjentów w starszym wieku może być spowodowany:

a. Przyjmowaniem metforminy
Do góry