Diagnostyka laboratoryjna

Postępowanie w przypadkowo wykrytej leukocytozie

prof. dr hab. n. med. Wiesław Wiktor Jędrzejczak

Katedra i Klinika Hematologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych, Warszawski Uniwersytet Medyczny

Adres do korespondencji:

prof. dr hab. n. med. Wiesław Wiktor Jędrzejczak

Katedra i Klinika Hematologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych,

Warszawski Uniwersytet Medyczny

ul. Banacha 1A, 02-091 Warszawa

e-mail: wieslaw.jedrzejczak@wum.edu.pl, faks 22 599 14 18

  • Jak interpretować wyniki laboratoryjne dotyczące liczby białych krwinek
  • Kiedy należy powtórzyć badania lub zlecić dalszą diagnostykę
  • Sytuacje, w których należy skierować pacjenta do poradni hematologicznej lub do szpitala

Leukocytoza, czyli zwiększona liczba krwinek białych, ma zawsze znaczenie jedynie sygnalizujące zaburzenie, a jego dokładniejsza interpretacja zależy od tego, jakiego rodzaju krwinek białych: neutrocytów, limfocytów, monocytów, eozynocytów czy bazocytów, dotyczy ten wzrost. Kolejnym problemem jest to, czy zwiększona liczba krwinek białych jest zaburzeniem izolowanym, czy występuje w kontekście innych zmian. I wreszcie, czy ma charakter odczynowy, czy nowotworowy. Leukocytoza zawsze powinna być dokładnie wyjaśniona, aby nie zaniedbać rozpoznania poważnej choroby.

Najczęstsza sytuacja, w której lekarz jest konfrontowany z przypadkowo wykrytą leukocytozą, to taka, kiedy z nieokreślonego powodu albo w ramach badań profilaktycznych zlecił badania morfologii krwi i stwierdził zaburzenie albo kiedy pacjent się do niego zgłasza, ponieważ wykonał badanie we własnym zakresie i coś go zaniepokoiło. Badania takie są obecnie wykonywane za pomocą różnych automatów. Jeżeli analizę przeprowadzono najprostszym z nich, takim, który określa jedynie liczbę krwinek białych, to w razie stwierdzenia nieprawidłowości w pierwszej kolejności należy powtórzyć badanie aparatem, który oddzielnie określa liczby poszczególnych rodzajów krwinek białych. Interpretacja wyników uzyskanych z takiego aparatu jest tematem obecnego artykułu. Oczywiście kiedy nie ma dostępu do takiego aparatu, należy zlecić wykonanie klasycznego rozmazu krwi i ocenę mikroskopową. W wielu przypadkach jest to również celowe dla lepszej interpretacji wyniku z aparatu wyższej generacji.

Termin „leukocytoza” ma dwa znaczenia: potocznie oznacza po prostu liczbę krwinek białych, a dokładniej – zwiększenie tej liczby powyżej normy. Prawidłowa liczba krwinek białych zawiera się między 4,4 a 11,3 G/l1, ale zwykle o leukocytozie mówimy,...

Niemniej nie można obecnie całkowicie zrezygnować z wykorzystywania bezwzględnej liczby leukocytów, gdyż jest ona zawarta w różnych algorytmach postępowania lekarskiego, zwłaszcza z zakresu onkologii klinicznej. Zalecam jednak, aby jako zasadę interpretować nie zachowanie się bezwzględnej liczby leukocytów czy odsetkowych wartości poszczególnych rodzajów krwinek białych, ale bezwzględne liczby odpowiednio: neutrocytów, limfocytów, monocytów, eozynocytów i bazocytów. Pamiętać przy tym trzeba, że komórki, które aparat zlicza jako limfocyty lub monocyty, nie zawsze są tymi komórkami, a mogą być np. blastami białaczkowymi. W razie wątpliwości należy zlecić wykonanie rozmazu i ocenę mikroskopową.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Izolowane zwiększenie liczby jednego z rodzajów krwinek białych

Najczęściej występuje neutrocytoza (neutrofilia), czyli zwiększenie bezwzględnej liczby granulocytów obojętnochłonnych >7 G/l; zazwyczaj ma ono charakter odczynu na miejscowe lub uogólnione [...]

Zaburzenia obejmujące dwie lub więcej linii krwinek białych

Najczęściej możemy mieć do czynienia ze współobecnością neutrocytozy i monocytozy. Ma to miejsce w tzw. odczynie białaczkowym, kiedy w wyniku pobudzenia wytwarzania neutrocytów przez [...]

Zaburzenia obejmujące nie tylko krwinki białe

Najpoważniejsza sytuacja to współistnienie limfocytozy, monocytozy lub obydwu tych zaburzeń z pancytopenią, tj. niedokrwistością, neutropenią i małopłytkowością. Jest to obraz typowy dla ostrej [...]

Kiedy skierować pacjenta do poradni hematologicznej?

Wskazania do skierowania pacjenta do poradni hematologicznej z powodu leukocytozy zostały opisane wcześniej6. Obejmują one zaburzenia bezwzględnej liczby krwinek białych i bezwzględnych liczb [...]

Kiedy skierować pacjenta do szpitala?

Pacjenta bez objawów z przypadkowo stwierdzoną leukocytozą należy skierować do szpitala jedynie w razie podejrzenia ostrej białaczki jako przyczyny zwiększonej liczby krwinek białych. [...]

Podsumowanie

Leukocytoza może być banalnym objawem, ale także może świadczyć o istnieniu sytuacji bezpośredniego zagrożenia życia. O ile poważne schorzenia, w których ona występuje, wiążą [...]
Do góry