prof. dr hab. n. med. Dariusz Moczulski

Szanowni Państwo!

Problemem budzącym wiele dylematów w medycynie jest to, czy powinienem choremu powiedzieć prawdę o stanie jego zdrowia, a jeśli tak, to ile jej przekazać i w jaki sposób. Zdarzają się pacjenci, którzy proszą, aby przekazać im tylko dobre wiadomości, i wyraźnie zaznaczają, że nie chcą słyszeć tych złych. Niektórzy chorzy nie wyrażają swoich życzeń i trzeba samemu wyczuć, co chcieliby usłyszeć. Prawda może być smutna i trudna do udźwignięcia. Możemy nie chcieć jej znać. Kodeks etyki lekarskiej daje nam pewne wskazówki w tym zakresie. Artykuł 16 zawiera stwierdzenie: „Lekarz może nie informować pacjenta o stanie jego zdrowia bądź o leczeniu, jeśli pacjent wyraża takie życzenie”. Z kolei w artykule 17 możemy przeczytać: „Wiadomość o rozpoznaniu i złym rokowaniu może nie zostać choremu przekazana tylko w przypadku, jeśli lekarz jest głęboko przekonany, iż jej ujawnienie spowoduje bardzo poważne cierpienie chorego lub inne niekorzystne dla zdrowia następstwa; jednak na wyraźne żądanie pacjenta lekarz powinien udzielić pełnej informacji”. W każdym przypadku musimy więc indywidualnie podjąć decyzję, czy przekazujemy prawdę, ile jej przekazujemy i w jaki sposób. Musimy kierować się przy tym empatią, zdając sobie jednak sprawę, że każdy z naszych chorych może mieć indywidualne podejście do życia. Informowanie chorego o złej prawdzie jest również dużym obciążeniem dla samego lekarza. Uczymy się radzić sobie z tym problemem przez całe nasze zawodowe życie, a mimo to zdarzają się sytuacje, które nas zaskakują.

Gdy szukamy podpowiedzi poza medycyną, jak rozwiązać dylemat mówienia prawdy, to znajdujemy całą gamę myśli filozoficznych, które nie zawsze są ze sobą zgodne. Z jednej strony istnieje duży nacisk na to, że prawda jest bardzo ważna, co potwierdza cytat z Nowego Testamentu, że „prawda was wyzwoli”, a z drugiej mamy na przykład ukraińskie przysłowie: „Rozumne kłamstwo lepsze od głupiej prawdy”.

W obecnym numerze „Medycyny po Dyplomie” polecam artykuł dotyczący powiększonych węzłów chłonnych. Warto poukładać sobie wiedzę na ten temat, aby nie przeoczyć przypadków wymagających poszerzenia diagnostyki.